Kriptonun en tehlikeli ve çekici yönlerinden biri, sektördeki yüksek fiyat oynaklığıdır. Kripto piyasaları 7/24 açıktır, dolayısıyla bu büyük dalgalanmalar her an gerçekleşebilir. Bu durum, fiyat hareketlerinden yararlanmak isteyen traderlar için harika olabilse de işlem likidasyonları gibi zorlukları beraberinde getirebilir.
Likidasyon, marjin işlemlerde kaldıraçlı pozisyonları kullanan kripto traderları için ana tehditlerden biridir. Bu nedenle, likidasyonu ve bunun açık pozisyonları nasıl etkileyebileceğini anlamak önemlidir. Bu kılavuzda; likidasyonun ne olduğunu, neden gerçekleştiğini ve farklı likidasyon türlerinin neler olduğunu açıklayacağız.
Genel Bakış
Likidasyon, bir traderın, kaldıraçlı pozisyonunun marjin gereksinimini karşılayacak yeterli varlığı bulunmadığı için pozisyonunu kapatmak zorunda kalması hâlinde yaşanır. Dolayısıyla likidasyon, marjin işlemleri tercih edenler için gerçek bir tehdittir.
Traderların pozisyonu likidasyona uğramadan önce, borsa tarafından bir marjin çağrısı yapabilir. Bu çağrı, traderı zararları karşılamak ve zorunlu likidasyonu önlemek için daha fazla varlık yatırmaya davet eder.
İki tür likidasyon mümkündür. Kısmi likidasyonda traderın pozisyonunun sadece bir kısmı kapatılır, tam likidasyonda ise trader zararı karşılamak için işlem bakiyesinin tamamını satar.
Kaldıracın sorumlu şekilde kullanılması, zarar durdur stratejisi oluşturulması ve al-sat işleminin risk yüzdesinin belirlenmesi yoluyla likidasyon riskini azaltmak mümkündür.
Kripto Likidasyonları Nedir?
Likidasyon, traderlar kaldıraçlı pozisyon açtığında yaşanabilen bir süreçtir. Likidasyon süreci, traderların pozisyonlarını kapatmak zorunda kalmaları anlamına gelir. Bu süreçte traderlar, başlangıç marjinlerini kısmen veya tamamen kaybedebilir. Başka bir deyişle, kaldıraçlı pozisyon için marjin gereksinimlerini karşılayamazlar. Hesaplarında yeterli varlık bulunmuyordur ve al-sat işlemlerini açık tutamazlar.
Böyle bir durumda borsa, traderın pozisyonunu otomatik olarak kapatır. Ne yazık ki bu durum, traderların varlıklarını kaybetmesine neden olur. Zarar düzeyi ise başlangıç marjinine ve varlığın fiyatındaki düşüşe bağlıdır.
Kripto Traderları Neden Kaldıraç Kullanmaktadır?
Kaldıraç ile işlem yapmak, en küçük fiyat değişikliklerinden bile kazancınızı potansiyel olarak en üst düzeye çıkarmanıza olanak tanır. Kaldıraçlı işlem, kendi varlıklarınızın yalnızca bir kısmını kullanırken, geri kalan miktarı da borsadan borç almanızı ifade eder.
Elbette borsalar, size yalnızca teminat sağladığınızda borç verecektir. Bu teminat, başlangıç marjini olarak bilinir. Tüm bunlar kulağa son derece avantajlı gelse de, süreç aslında çok risklidir. Küçük bir hata bile borç alınan varlıkların kaybına yol açabilir, bu da teminatınızı kaybetmeniz anlamına gelir. Bu nedenle ani fiyat değişikliklerine karşı önlem almanız şarttır. İşte bu noktada risk yönetimi devreye giriyor.
Fiyat aniden değişirse ve marjin gereksinimlerini karşılayamazsanız zorunlu likidasyon gerçekleşir. Kaldıraçlı işlemlerde bu, siz müdahale etme şansı bulamadan ve son derece hızlı bir şekilde gerçekleşebilir.
Borsalar hesapları likide etmeden önce marjin çağrıları gerçekleştirir. Marjin çağrısı, ilgili borsanın sizden ekstra varlık yatırmanızı talep etmesidir. Bu talebi yerine getirerek pozisyonunuzun kapatılmasını önleyebilirsiniz. Ancak marjin çağrısını dikkate almazsanız veya ekleyebileceğiniz daha fazla varlık yoksa işleminiz likidasyona uğrayacaktır.
Kripto Likidasyonları Nasıl Gerçekleşir?
Broker veya borsalar bir traderın pozisyonunu kapattığında likidasyon meydana gelir. Bu durum yalnızca, piyasanın ilgili al-sat işlemine ters yönde hareket etmesi ve traderın marjin gereksinimlerini artık karşılayamaması hâlinde gerçekleşir. Başka bir deyişle, aniden yükselen riske kıyasla traderın teminatı çok küçüktür.
Böyle bir durumda borsa, bir marjin çağrısı yaparak traderı daha fazla varlık yatırmaya davet eder. Trader bunu yapmamayı tercih ederse hesabı likidasyona uğrayacaktır. Bu likidasyon, traderın pozisyonu likidasyon fiyatına ulaştığında otomatik olarak gerçekleşir.
Bilmeniz gereken önemli bir ayrıntı, borsaların likidasyon ücreti de almasıdır. Bu ücret, traderların daha fazla varlık eklemeleri veya pozisyonlarını zamanında kapatmaları için bir teşvik görevi görür. Başka bir deyişle, traderın pozisyon otomatik olarak likide edilmeden önce pozisyonunu kapatması herkes için daha iyi bir durumdur.
Likidasyon Fiyatı Nedir?
Al-sat işlemlerinizin likidasyon fiyatının farkında olmanız da çok önemlidir. Likidasyon fiyatı, kaldıraçlı pozisyonlarınızın otomatik olarak kapatılacağı noktadır. Bu noktada artık uzlaşma veya fırsat yoktur ve likidasyon otomatik olarak gerçekleşir.
Likidasyon fiyatı sabit olmayıp bir dizi faktöre bağlıdır. Bu faktörler arasında; kullanılan kaldıraç, varlığın fiyatı, kalan hesap bakiyesi ve sürdürme marjini oranı sayılabilir.
Likidasyon Türleri
İki tür likidasyon vardır. Bunlar arasındaki temel fark, al-sat pozisyonlarınızın ne ölçüde kapatılacağıyla ve likidasyonun zorunlu mu yoksa gönüllü mü olduğuyla ilgilidir.
Kısmi Likidasyon
Kısmi likidasyon, pozisyonunuzun yalnızca bir kısmı kapatıldığında gerçekleşen likidasyon türüdür. Bu tür bir likidasyon, riske maruz kalmayı azaltmak için yapılır. Genellikle bu, traderın varlıklarını tamamen kaybetmediği bir gönüllü likidasyondur.
Tam Likidasyon
Tam likidasyon daha ağır bir likidasyon türüdür. Zararları karşılamak için tüm al-sat bakiyenizin satılmasını gerektirir. Tam likidasyon genellikle zorunlu bir likidasyondur; marjin çağrısından sonra bile marjin gereksinimini karşılayamadığınız anlamına gelir. Bu durumda borsa, başka hiçbir uyarıda bulunmadan duruma müdahale eder ve pozisyonları otomatik olarak kapatır.
Likidasyon sürecinin negatif bakiyeye yol açabileceği belirli durumlar olduğunu da belirtmemiz gerekir. Borsalar genellikle sigorta fonları veya diğer yöntemler aracılığıyla bu tür kayıpları da karşılama eğilimindedir. En popüler yöntem olan sigorta fonları, borsaların kendileri için bir tür koruma görevi gören fonları kullanmasını ifade eder.
Pozisyonun durumu, likidasyon fiyatının başlangıç marjinini aşmasına yol açacak kadar kötüyse iflas gerçekleşir. Bu gibi durumlarda, sigorta fonu zararı absorbe eder ve yatırımcıları negatif bakiye elde etmekten korur.
Likidasyon Nasıl Önlenir?
Neyse ki, kripto traderları için likidasyon riskini azaltmanın iki ana yöntemi bulunmaktadır.
Risk Yüzdesini Belirleyin
Likidasyonu önlemenin ilk yöntemi risk yüzdesiyle ilgilidir. Bu yöntem, traderların işlem için ayırmak istedikleri varlık tutarına ilişkin bir karar almalarını gerektirir. Ayrıca traderlar, al-sat hesaplarını ne oranda riske atmaya hazır olduklarına da karar vermelidir. Bu, risk azaltmanın bir parçasıdır. Birçok kişinin hemfikir olduğu görüş, traderların al-sat işlemi başına hesaplarının yalnızca %1 ila %3 kadarını riske atmalarıdır. Bir trader, hesabının yalnızca %1’ini riske atarsa, tüm varlıklarını kaybetmek için art arda 100 al-sat işlemini kaybetmesi gerekir. Kripto sektöründe bile bunun pek olası olmadığı söylenebilir.
Daima Zarar Durdur Stratejisini Kullanın
İkinci seçenek zarar durdur emirlerini kullanmaktır. Bu emir, bir işlemin pozisyonunuzun tersine hareket etmesi hâlinde kaybedeceğiniz miktarı önemli ölçüde azaltabilir. Örneğin, giriş fiyatının %2 altında olan bir zarar durdur emri ayarlayabilirsiniz. Böylece, piyasa aniden tersine dönerse yalnızca sınırlı miktarda kayıp yaşarsınız.
Bu strateji, özellikle de marjin işlemler söz konusu olduğunda risk yönetiminin önemli bir parçasıdır. Unutmayın; kripto piyasası yüksek düzeyde değişken bir ortamdır ve fiyatlar dakikalar içinde dibe vurabilir. Dikkat etmezseniz, pozisyonunuzdan güvenli bir şekilde çıkma şansını kaçırmanız işten bile değildir. Bu nedenle, risk azaltma önlemleri güvenli al-sat işlemleri için olmazsa olmazdır.
Kaldıraç Konusunda Dikkatli Olun
Kaldıraç ile daha yüksek kazanç sağlama potansiyeli heyecan verici olsa da, bu aracı akıllıca kullanmak önemlidir. Çok fazla kaldıraç, likidasyon riskini artırabilir ve açık pozisyonlarınızı tehlikeye atabilir. Doğru kaldıraç miktarını bulmanın kesin bir yöntemi yoktur, ancak dikkate alınması gereken birkaç faktör bulunmaktadır. Öncelikle risk toleransınızın farkına varın. Bu, kaybetmeyi göze alabileceğiniz varlık miktarına göre belirlenmelidir. İkinci olarak, mevcut piyasa oynaklığını göz önünde bulundurun. Piyasada fiyat oynaklığı çok yüksek olduğunda büyük fiyat dalgalanmaları aniden gerçekleşebileceğinden, böyle zamanlar yüksek kaldıraç için pek uygun olmayabilir. Üçüncü olarak, al-sat stratejinize güvenin ve stratejinizi dikkatli bir şekilde uygulayın. Stratejiniz düşük kaldıraç ile uzun vadeli bir pozisyon açmayı gerektiriyorsa, hızlı kazanç elde etme umuduyla, ani ve dürtüsel bir şekilde yüksek kaldıraçlı işlem yapmak akıllıca olmayacaktır.
Son Sözler
Kripto, doğası gereği fiyat oynaklığına tabidir; dolayısıyla, özellikle de kaldıraçla işlem yaparken likidasyon ciddi bir olasılıktır. Ayrıca likidasyon varlık kaybına neden olabileceğinden, her deneyim seviyesindeki traderların, düşük fiyat oynaklığı dönemlerinde bile bu tehdide karşı tetikte olmaları akıllıca olacaktır.
Al-sat işlemlerinin likidasyonu genellikle borsalar tarafından gerçekleştirilmektedir, bu nedenle de bu süreç genellikle zorunlu likidasyon olarak adlandırılır. Bir kez daha hatırlatalım: Zorunlu likidasyon, özellikle de likidasyon riskinin bir hayli yüksek olduğu kaldıraçlı işlemlerde yaygın bir durumdur.
Neyse ki, zarar durdur emri kullanma ve al-sat işlemlerinin risk yüzdesini belirleme gibi önlemlerle likidasyon riski azaltılabilmektedir. Bu risk yönetimi süreçlerini anlamaya ve uygulamaya zaman ayırmak sizi daha büyük zararlardan kurtarabilir ve gelecekteki işlemler için varlıklarınızı elinizde tutmanızı sağlayabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Kripto likidasyonu, bir traderın varlıklarının satıldığı ve nakde dönüştürüldüğü bir süreçtir. Likidasyon, marjin işlemler sırasında piyasanın keskin ve beklenmeyen bir tersine dönüş yaşadığı dönemlerde gerçekleşir.
En ağır kripto likidasyonu türü tam likidasyondur. Yaşanan zararları karşılamak için tüm al-sat bakiyenizin satılmasını gerektirir. Tam likidasyon genellikle, traderın likidasyonu önleme fırsatının olmadığı bir zorunlu likidasyon türüdür.
Kriptoda likidasyonu önlemenin bazı yolları vardır. Al-sat işlemlerinin risk yüzdesini belirleyebilir ve kayıplarınızı sınırlamak için bir zarar durdur emri de kullanabilirsiniz. Likidasyon riskinizi gereksiz yere artırmamak için, kaldıracı dikkatli kullanmanız da akıllıca olacaktır.
Likidasyon, duruma bağlı olarak iyi veya kötü olabilir. Trader, kazançları gerçekleştirmek için kasıtlı olarak bir pozisyondan çıktığında iyi likidasyon meydana gelir. Bununla birlikte, borsa tarafından otomatik olarak gerçekleştirilen zorunlu likidasyon her zaman kötüdür.
Bitcoin en popüler ve en çok işlem gören kripto varlıklardan biridir. Aynı zamanda çok değişkendir ve fiyatında muazzam dalgalanmalar yaşanabilir. Bu nedenle, fiyat oynaklığının yüksek olduğu piyasalarda bu varlığın pozisyonları da kolayca likidasyona uğrayabilir.
