Neon EVM (NEON): Solana’daki İlk Ethereum Sanal Makinesi

Ethereum Sanal Makinesi (EVM), blok zinciri teknolojisinin temel bir unsuru olarak bilinir. EVM, akıllı sözleşmeleri güvenli ve otomatik şekilde yürütmeyi mümkün kılar, merkeziyetsiz uygulamaların (DApp’ler) temelini oluşturur ve farklı birçok kripto projesi arasında birlikte çalışılabilirliği sağlar.

Bu teknolojinin geniş kitlelerce benimsenmesi, uyguladığı güvenlik önlemleri ve ERC-20 ile ERC-721 gibi token standartlarını desteklemesi, Web3 ekosisteminde özellikle de merkeziyetsiz finans (DeFi) protokolleri ve değiştirilemez tokenler (NFT’ler) arasındaki rolünü sağlamlaştırmaktadır.

Neon EVM, EVM için yeni bir evrimsel aşamayı temsil ediyor. Neon EVM’nin vaadi, EVM olanaklarını Solana (SOL) blok zincirine entegre etme becerisine dayanmaktadır. Bu sayede geliştiriciler, aşina oldukları EVM ortamından yararlanarak Solana’da akıllı sözleşmeler dağıtıp yürütebilir, böylece Ethereum (ETH) ekosisteminin güçlü yönlerini Solana blok zincirinin hızı ve ölçeklenebilirliğiyle birleştirebilir. Neon EVM aracılığıyla mümkün kılınan birlikte çalışılabilirlik becerisi ise DApp’ler için yeni olanakların önünü açar ve Ethereum’un projelerinin Solana ağına aktarılmasını destekler.

Ethereum Sanal Makinesi (EVM) Nedir?

Neon EVM’nin etkisini anlamak için projenin temellerinden başlamamız gerekir. Ethereum’un işlevselliğinin merkezinde yer alan EVM, akıllı sözleşmeleri yürüten merkeziyetsiz bir çalışma zamanı ortamı işlevi görür. Başka bir deyişle, kodu somut eylemlere dönüştürerek çok çeşitli DApp’lerin geliştirilmesini destekler.

EVM Tabanlı Olmak Ne Anlama Geliyor?

“EVM tabanlı” terimi, doğrudan EVM mimarisi kullanılarak geliştirilen ve EVM’yi kendi altyapısına yerel olarak dâhil eden blok zinciri ağlarını ifade eder. Bu doğrudan entegrasyon bire bir uyumluluk sağlayarak, Ethereum için oluşturulmuş akıllı sözleşmelerin EVM tabanlı ağlarda yürütülmesine olanak tanır. Ethereum tabanlı projeler bu platformlara zahmetsizce geçiş yaparak Ethereum ortamının aşinalığından yararlanabilir.

EVM Uyumlu Olmak Ne Anlama Geliyor?

Bir blok zincirinin EVM uyumlu olarak etiketlenmesi, söz konusu zincirin temel mimariyle doğrudan entegre olmadan EVM standartlarını takip etmesi anlamına gelir. EVM tabanlı zincirler Ethereum Sanal Makinesi’ni doğrudan kopyalarken, EVM uyumlu zincirler Ethereum’un araç ve akıllı sözleşme standartlarıyla uyumluluğu korurken aynı zamanda ek özellikler veya optimizasyonlar sunabilir.

EVM tabanlı blok zincirlerine benzer şekilde, geliştiriciler Ethereum uyumlu programlama dillerini (ör. yaygın olarak bilinen Solidity dili) ve araçlarını kullanarak aşina oldukları bir ortamdan yararlanır. Bu uyumluluk birlikte çalışılabilirliğe de olanak tanıyarak projeler için Ethereum ve EVM uyumlu blok zincirleri arasında sorunsuz bir geçiş sağlar.

Neon EVM Nedir?

Solana’daki ilk EVM olan Neon EVM, geliştiricilerin EVM uyumlu DApp’leri Solana’da minimum yeniden yapılandırma ile dağıtmasına olanak tanır. Platform, DApp’lerin Ethereum benzeri işlemleri gerçekleştirmesini sağlarken, işlemlerin paralel yürütülmesi ve düşük gas ücretleri gibi Solana işlevlerini de bünyesinde barındırır.

Neon EVM sayesinde geliştiriciler, aşina oldukları akıllı sözleşme dillerini ve Ethereum araçlarını kullanmaya devam edebilirler. Buna; Solidity ve Vyper’da akıllı sözleşmeler oluşturulması, MetaMask aracılığıyla DApp’lerin finanse edilmesi ve Truffle ortamı üzerinden Solana’da DApp’lerin dağıtılması dâhildir. Üstelik tüm bu süreçlerde Solana işlemlerinin verimliliğinden yararlanılabilir. Böylelikle hem Ethereum geliştiricilerinin geçişi desteklenir hem de Solana’nın kullanıcı tabanından yararlanılması ve platformun likiditesine erişilmesi sayesinde geliştiricilerin daha geniş kitlelere ulaşabilmesi sağlanır.

Yerel hizmet ve yönetişim tokeni olan NEON, işlemlerin gerçekleştirilmesinden Neon DAO aracılığıyla merkeziyetsiz yönetişimin uygulanmasına kadar çok çeşitli rollere sahiptir.

Neon EVM’nin Ethereum’un EVM’sinden Farkı Nedir?

Neon EVM ile Ethereum’un EVM’si arasındaki farklardan biri işlemlerin yürütülme şeklidir. Ethereum’un EVM’si tutarlı ve öngörülebilir sonuçlar elde etmek için akıllı sözleşmeleri sırayla yürütürken, Neon EVM, Solana’nın paralel yürütme özelliğinden yararlanarak akıllı sözleşmelerin eş zamanlı olarak gerçekleştirilmesini sağlar.

Neon EVM, işlemlerin paralel olarak gerçekleştirilmesini mümkün kılmak için işlemleri paket hâline getirir ve Solana ana ağına gönderir. İdeal koşullar altında Neon EVM, Ethereum’un yaklaşık 1.500 TPS’lik (saniye başına işlem) genel sınırını aşarak 4.500 TPS’lik bir işlem kapasitesine ulaşır.

Neon EVM’nin İşleyişi Nasıldır?

Neon EVM, Ethereum tabanlı uygulamaların, kod tabanını değiştirmeden Solana’nın yüksek işlem hızlarına ve düşük işlem maliyetlerine erişmeleri için bir ağ geçidi görevi görür. Platformun temel bileşen ve işlevlerini aşağıda genel hatlarıyla bulabilirsiniz:

Neon Proxy

Neon Proxy, Ethereum DApp’lerinin Solana blok zincirine geçirilmesine olanak tanır. Bir köprü işlevi gören Neon Proxy, Ethereum benzeri işlemleri minimum pürüzle Solana ağına yönlendirir. Bu bileşen, Ethereum tarzındaki işlemleri temsil eden Neon işlemlerini Solana işlemleri biçiminde paketler. Bu paketlenmiş işlemler daha sonra, Solana blok zincirinin paralel yürütme özelliğinden ve yüksek kapasitesinden yararlanılarak Solana blok zincirinde gerçekleştirilir. Bu geçişi, Neon Proxy sunucularını çalıştırmaktan sorumlu olan Neon operatörleri destekler. Söz konusu operatörler NEON tokeni cinsinden ödemeleri kabul ederler ve SOL kullanarak Solana ekosistemi içindeki işlemleri yönetirler.

NeonScan

NeonScan, hem blok gezgini hem de kullanıcılar ve geliştiriciler için tasarlanmış bir analiz platformu olarak işlev görür. Bir blok gezgini olarak NeonScan, kullanıcıların Solana blok zincirindeki Neon EVM ile ilişkili işlemleri, blokları ve tokenleri inceleyip analiz etmelerine izin verir. Ağın etkinliğine dair kapsamlı bir görünüm sunan bu şeffaflık, kullanıcıların işlemleri doğrulamalarını, token hareketlerini izlemelerini ve blok bilgilerini anlamalarını da mümkün kılar.

NeonPass

NeonPass, ERC-20 tokenlerinin Solana ile Neon EVM arasında transferini mümkün kılmaya yardımcı olan bir araçtır. Bu araç, ağlar arası kripto transferi sürecini basitleştirerek kullanıcıların karmaşıklıkları kolaylıkla aşmalarını sağlar. NeonPass aracılığıyla gerçekleştirilen her işlem, transferin kaynak ağına bağlı olarak NEON veya SOL tokenleri cinsinden ödenmesi gereken bir gas ücreti doğurur.

Neon Faucet

Neon Faucet, kullanıcıların NEON ve diğer ERC-20 test tokenlerini edinmesi yardımcı olmak için tasarlanmış bir hizmettir. Neon Devnet bünyesinde çalışan geliştiricilere yönelik bir kaynak olarak Neon Faucet, risksiz bir ortamda uygulama testi yapmak için gereken test tokenlerini geliştiricilere sağlar.

Bu tokenlerin kullanımı yoluyla Neon Faucet, uygulamaların ana ağda dağıtılmadan önce Neon EVM platformundaki geliştirme ve test süreçlerini iyileştirir. Neon Faucet’ı kullanmak isteyen kullanıcıların kripto cüzdanlarını bu hizmete bağlamaları gerekir; böylece kapsamlı ve güvenli bir test deneyimi için NEON ve diğer ERC-20 test tokenlerine erişebilirler.

Neon EVM’yi Kim Oluşturdu?

Neon Labs tarafından geliştirilen Neon EVM, geliştirme ve yönetişim süreçleri için Neon Foundation’ın gözetimi altında faaliyet gösterir. Neon Labs’ın kurucusu ve CEO’su olan Marina Guryeva, 2015 yılından bu yana blok zinciri alanında aktif olarak çalışmaktadır.

Guryeva daha önce, blok zinciri girişimlerine yönelik bir yatırım platformu olan CyberFund’ın Direktörü olarak görev yapmıştır. 2019 yılında ise blok zinciri tabanlı bir sosyal ağ olan Commun’de Direktör rolünü üstlendi. Son olarak 2021 yılında Guryeva, Solana’nın ölçeklenebilirliğini ve düşük işlem ücretlerini Ethereum ekosistemine entegre etme hedefiyle Neon Labs şirketini kurdu.

NEON Tokeni: İşlemlerin ve Yönetişimin Arkasındaki Güç

Neon EVM ekosistemine özgü NEON tokeni, ikili bir role sahiptir. Transferler, DApp dağıtımı ve DApp’ler içindeki etkileşimler dâhil olmak üzere Neon platformundaki çeşitli işlemleri kolaylaştıran bir hizmet tokeni olarak işlev görür. NEON, işlemlerin dışında bir yönetişim tokeni olarak da kullanılır ve sahiplerinin Neon DAO aracılığıyla merkeziyetsiz karar alma süreçlerine aktif olarak katılmalarını sağlar.

Son Sözler

Neon EVM’nin Solana ekosistemindeki misyonu gayet açıktır: Solana’nın özelliklerinden yararlanırken aynı zamanda Ethereum geliştiricilerine evlerindeymiş gibi hissettirecek bir platform sunmak. Bu entegrasyon, yüksek performanslı blok zinciri çözümleri arayan geliştiriciler için yepyeni bir olasılıklar çağını başlatıyor. Neon EVM yol haritasında emin adımlarla ilerlerken, projenin sürekli yenilik vaadi, çok zincirli bir geleceği şekillendirme konusundaki kararlılığını da vurgulamaktadır.