Helium Nedir? “Halkın Ağı’nı” Keşfedin

Yaygın olarak Helium olarak bilinen Helium Network, Nesnelerin İnterneti (IoT) bağlantısı alanında ilerlemeler sağlanmasına yardımcı oluyor. Helium, amiral ürünü Helium Hotspot’un 2019’da kullanıma sunulmasıyla, blok zinciri tabanlı çözümleriyle kablosuz ağlara yeni bir yaklaşım getirdi.

Bu kılavuzda, Helium’un çeşitli işlevlerini, Solana’ya geçişini, ekosistemini, token dizisini ve daha pek çok özelliğini keşfedeceğiz.

Helium Network Nedir?

Helium tipik bir kablosuz ağ değil, blok zinciri ilkelerine göre çalışan küresel bir kablosuz erişim noktası ekosistemidir. Token teşviklerinin yönlendirdiği bu kablosuz erişim noktaları, kablosuz kapsama alanını uygun maliyetli, merkeziyetsiz ve topluluk merkezli bir şekilde sağlamak ve sürdürmek için toplu olarak çalışır.

Tek hata noktaları ve güvenlik riskleri gibi açıkları olan büyük telekom devlerini unutun! Helium, ortak hedefi küresel bağlantıyı teşvik etmek olan sıradan bireyler tarafından destekleniyor.

Ağın HNT, IOT ve MOBILE gibi token dinamikleri, çeşitli işlevleri ile bütünleşik olarak çalışıyor. IoT ve mobil ağlar da dâhil olmak üzere Helium’un alt ağlarının merkezinde, verimli işlemler için sağlam ve güvenli bir altyapı sağlayan özgün kapsama kanıtı (PoC) fikir birliği algoritması yer alıyor.

Helium’un IoT Ağları Üzerindeki Dönüştürücü Etkisi

Helium’un teknolojisi, akıllı evcil hayvan tasmaları ve ev teslimat sistemlerinden scooterlar, soğutma sistemleri ve akıllı aydınlatma sistemlerine kadar birçok IoT cihazına güç veriyor. Helium şu anda dünya çapında 192 ülkede 77.000 şehir ve kasabaya yayılmış yaklaşık bir milyon kablosuz erişim noktasına sahiptir. Bu, Helium’u küresel çapta en büyük Uzun Menzilli Geniş Alan Ağı (LoRaWAN) ağı hâline getiriyor.

5G alanına genişleyen Helium, bir yıl içinde 8.000 5G Vatandaş Geniş Bant Radyo Servisi (CBRS) telsizi konuşlandırdı. Helium ekosistemi, dolaşım (roaming) ortakları aracılığıyla olanlar hariç 100.000’den fazla aktif olarak bağlı cihaz ile merkeziyetsiz IoT ağ ortamında önemli bir güç hâline geldi. Bu yazının yazıldığı sırada ekosistemde 25 Hotspot üreticisi, dört LoRaWAN dolaşım (roaming) ortağı ve tanınmış iletişim şirketleri ile iş birlikleri bulunuyor.

Helium’un Solana’ya Geçişi: Yeni bir Ölçeklenebilirlik, Sağlamlık ve Fayda Çağı

Helium, 18 Nisan 2023 tarihinde stratejik bir hamlede bulunarak Katman 1 Helium blok zincirinden Solana blok zincirine geçiş yaptı. Bu geçiş, kablosuz ağ için ölçeklenebilirliği, güvenilirliği ve faydayı artırmayı amaçlıyor.

Helium Blok Zincirinin Ölçeklenebilirlik Zorlukları

Helium, çekirdek geliştiricilerinin özellikle iki kritik bileşeni yönetirken zaman zaman zorluklarla karşılaştıklarını kabul etmektedir:

• PoC: PoC, Helium ağında, özellikle de alt ağlarında, IoT ve mobil ağlarda kullanılan bir fikir birliği algoritmasıdır. Kablosuz erişim noktalarının IoT cihazları için kablosuz kapsama alanı sunarak karşılığında HNT ödülleri kazanmasını sağlayan bir mekanizma ortaya çıkarır. Bu algoritma, bağlı cihazlar için ağ kapsamını onaylayarak katılımcıları doğrular ve teşvik eder. Her biri PoC’ye katkıda bulunan kablosuz erişim noktalarının akınıyla birlikte ağ, vaat edilen ağ kapsamını verimli bir şekilde yönetme ve onaylama konusunda zorluklarla karşılaştı.

• Güvenilir veri aktarımı: Benzer şekilde, Helium ağı büyüdükçe, cihazlar arasında ve Hotspot’lar aracılığıyla güvenli, doğru ve güvenilir veri aktarımını garanti etmek giderek daha karmaşık hale geldi.

Helium’un ağ faaliyetlerinin karmaşıklığı ve hacmi, orijinal blok zincirinin kapasitesini aştı. Buna karşılık, bu soruna bir çözüm sağlamak için Solana’ya geçildi. Helium, Solana’nın geniş bir geliştirici ağı, yüksek birleştirilebilirlik, gelişmiş token kullanımı ve ölçeklenebilir akıllı sözleşme platformu gibi gelişmiş becerilere sayesinde orijinal blok zincirini engelleyen ölçeklenebilirlik kısıtlamalarının üstesinden gelmeyi umuyor. Helium topluluğunda yaygın olarak kabul görmesi de bu geçişin potansiyelinin altını çiziyor.

Helium Kullanıcıları Taşınma Sonrasında Neler Bekleyebilir?

Geçişin ardından kullanıcılar birkaç önemli değişiklik bekleyebilir:

• Değiştirilemez tokenler (NFT’ler) olarak kablosuz erişim noktaları: Helium ağlarının belkemiği olan kablosuz erişim noktaları Solana’da NFT olarak mint edilecek. Bu da token kapılı deneyimler, kimlik bilgileri sağlama ve kimlik doğrulama için yeni olanaklar yaratabilir. Geçiş aynı zamanda sıkıştırılmış NFT’leri de beraberinde getirerek daha düşük depolama maliyetleri, daha düşük işlem ücretleri ve gelişmiş ölçeklenebilirlik için dosya boyutlarını düzenliyor.

• HNT tokenin evrimi: Daha önce, LoRaWAN kablosuz erişim noktası ana bilgisayarları PoC mekanizması aracılığıyla Helium madenciliği ödüllerini HNT şeklinde kazanıyordu. LoRaWAN kablosuz erişim noktaları artık IOT token madenciliği yapacak ve Helium ağı için hem teşvik hem de yönetişim tokeni olarak hizmet sağlayacak. HNT, ağ kullanımı ve cihaz alımına özel token olarak rolünü koruyor. Ayrıca HNT’nin, Helium Ağı içinde veri aktarımı ve iletişim için kullanılan Veri Kredileri (DC’ler) için yakılmasına devam edilecek. Kullanıcılar Helium Wallet uygulaması aracılığıyla HNT karşılığında IOT tokenleri alabilirler.

• Yenilenen yönetişim modeli: Helium, token merkezli bir yaklaşımdan daha kapsayıcı bir oy-emanet yönetişim modeline geçti. Oylama gücünün hem kilitli tokenlerin miktarı hem de kilitleme süresi ile belirlendiği sistemde, katılımcıların artık oylama ve yönetişim için Helium tokenlerini kilitlemeleri gerekiyor. Bu, daha önce yalnızca token miktarına yapılan vurgunun aksine bir durum. IOT ve MOBILE tokenleri kapsayacak şekilde genişletilen bu gelişmiş model, Helium’un sırasıyla IoT ve 5G ağları için özerk yönetişimi kolaylaştırıyor. HNT stake etmenin ödül kazandırdığını ancak IOT ve MOBILE tokenleri stake etmenin yalnızca oylama gücü verdiğini unutmamak önemlidir.

• Akıllı sözleşme fonksiyonu:Akıllı sözleşme fonksiyonunun getirilmesi, çok çeşitli programa özelliklerinin ve araçlarının kilidini açıyor. Akıllı sözleşmeler, çeşitli merkeziyetsiz uygulamaları (DApp’ler) kolaylaştırarak Helium üzerinde daha sofistike ve karmaşık işlemlere olanak sağlıyor. Bu, ağın yeteneklerini geliştirmenin yanı sıra geliştiricilere merkeziyetsiz çözümler yaratmaları için araçlar sağlayarak inovasyonu da teşvik ediyor.

• Daha düşük maliyetler: Solana’da işlem ücretleri önemli ölçüde daha düşüktür. Helium’da ortalama işlem ücreti 0,35 $’dır. Solana’da ise ortalama ücret 0,00025 $’dır.

• Merkeziyetsiz finansmana (DeFi) erişim: Solana’nın canlı DeFi ekosistemi HNT, IOT ve MOBILE token sahiplerine Orca ve Kamino gibi platformlarda çeşitli pazarlara ve likidite ödüllerine erişim sağlıyor. Helium Wallet uygulaması da DeFi’ye doğrudan erişim sağlayacak.

• Küresel geliştirici topluluğu: Başlangıçta Katman 1 blok zinciri için Erlang (kripto çevrelerinde daha az yaygın olan bir dil) kullanan Helium şimdi Solana’nın oldukça aktif bir küresel geliştirici topluluğuna sahip ekosistemini benimsiyor. Solana tarafından düzenli olarak organize edilen Hacker Evleri, güçlü geliştirici varlığı ve iş birliğini ortaya koyuyor ve Helium’a daha fazla görünürlük, potansiyel ortaklıklar ve daha geniş bir yetenek havuzu sağlıyor.

• Gelişmiş ağ verimliliği: Ağ işlevlerinin oracle’lara geçişi, cihazlar için daha hızlı veri işleme sağlıyor ve kullanıcıların veri çıkışı için zincirin çalışma süresine bağlı olma ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Bu da daha yüksek istikrar ve güvenilirlik sağlıyor.

• Genişletilmiş kullanım için Solana Program Kütüphanesi (SPL) uyumluluğu: SPL standardı, Solana’nın ekosistemindeki platformlarla Helium token uyumluluğu için yollar açıyor. Bu arada, SPL’nin kripto borsaları, cüzdanları ve hizmet sağlayıcıları için sıklıkla kabul edilen bir standart olduğu kripto para endüstrisindeki entegrasyonları kolaylaştırıyor ve böylece Helium tokenleri için faydayı artırıyor.

• Açık kaynak geliştirme fırsatları: Taşınma sonrasında, geliştiriciler yeni uygulamalar oluşturmak için Helium’un temel teknolojisinden yararlanabilirler. Helium, kablosuz bağlantı çözümleri arayan projeler ve işletmeler için temel bir katman görevi görecek. Potansiyel uygulamalar arasında fiziksel varlıkların takibi ve hava kalitesinin izlenmesinden su ölçümü, orman yangını tespiti, yaya trafiği izleme ve daha pek çok alan sayılabilir. Bu tür girişimleri desteklemek amacıyla Helium Vakfı hibe programını yeniden açtı. Program, Helium ekosistemi içinde merkeziyetsiz kablosuz ağlara ve uygulamalara katkıda bulunan donanım ve yazılımların açık kaynaklı olarak geliştirilmesi için finansman ve destek sağlıyor.

Helium Network Nasıl Çalışır?

Helium Network, küresel, eşler arası (P2P) bir kablosuz ağ oluşturmak için kablosuz altyapıyı blok zinciri teknolojisiyle birleştirir. Ağ, katılımcıları doğrulamak ve teşvik etmek için temel olarak Helium kablosuz erişim noktaları olarak bilinen özel cihazlar aracılığıyla kolaylaştırılan PoC mekanizmalarına dayanır. Esasen ağdaki düğümler veya erişim noktaları olan bu etkin noktalar, düşük güçlü IoT cihazları için uzun menzilli kablosuz kapsama alanı sağlamada ve güvenilir veri aktarımını sürdürmede çok önemli bir rol oynar.

Helium ekosistemi içinde, her biri benzersiz hizmetler sunan ve hizmetlerine erişmek ve kullanmak isteyen kullanıcılar için ayrı ücretler belirleyen farklı alt ağlar bağımsız olarak çalışır.

Helium’un IoT Ağı

Helium’un IoT ağı, blok zinciri teknolojisi ve LoRaWAN protokollerini birleştirerek çeşitli kullanıcılar ve uygulamalar için sağlam bağlantı sağlar. IoT avantajlarından yararlanmak isteyen işletmeler, kuruluşlar ve bireyler uzun menzilli, düşük güçlü bağlantı gerektiren sensörler ve erişim düzenekleri gibi cihazları kullanabilirler.

Bu ağdaki kablosuz erişim noktaları, Düşük Güçlü Geniş Alan Ağı (LPWAN) sensörlerinden veri toplayarak bunları Helium’un LoRaWAN sunucuları aracılığıyla belirli cihaz uygulama sunucularına aktarır. Bu sunucular, kullanıcı dostu gösterge tablolarına içgörüler sunarak IoT cihazlarının verimli bir şekilde izlenmesini ve takip edilmesini destekler. Akıllı şehirler, tarım, lojistik ve daha fazlasını kapsayan uygulamalar sayesinde ağ, kullanıcıların etkili bir şekilde veri toplamasını sağlar.

IoT ağındaki kullanıcılar, gönderilen veya alınan her 24 baytlık veri paketi için 1 DC oranında faturalandırılır.

Kullanım Örnekleri

Helium’un IoT ağı, çeşitli sektörleri kapsayan çok sayıda uygulamaya güç sağlar. İşletmeler ve belediyeler, operasyonel verimliliği ve hesap verebilirliği artırırken bağlantı maliyetlerini düşürmek için Helium’un yeteneklerini kullanmaktadır. Uygulamada şöyle gerçekleşir:

• Roof Tec: Washington merkezli bir çatı kaplama uzmanı olan Roof Tec, gerçek zamanlı izleme için Helium’un IoT ağını kullanıyor. Dragino sensörleri ve MyDevices gösterge panellerini entegre eden Roof Tec, küf oluşumuna neden olan devre dışı bir havalandırma fanını tespit ederek 40.000 $’lık bir çatı değişimini önledi. Helium’un uzak bölgelerdeki uzun menzilli kapsama alanı, maliyetli hasarların önlenmesindeki değerini ortaya koyuyor.

• Greenmetrics: Portekiz merkezli bir iklim teknolojisi yenilikçisi olan Greenmetrics, golf endüstrisinde sulamada devrim yaratmak için Helium’un IoT ağından yararlanıyor. Greenmetrics, Helium üzerinden bağlanan toprak sensörleri ve kablosuz meteoroloji istasyonları sayesinde golf sahalarının su kullanımının optimize edilmesini sağlıyor. Sonuçlar mı? Sulama maliyetlerinde %14-28 azalma ve donanım maliyetinden 5-10 kat tasarruf. Bu yaklaşım çevresel kaygıları ele almanın yanı sıra BM’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine de uyuyor.

• Owen Equipment: ABD merkezli özel makine tedarikçisi Owen Equipment, Helium’un IoT ağı ile takip ve lojistik operasyonlarında yeni bir çağ açıyor. 3G hücresel ağın yüksek maliyetleri ve güvenilmezliği ile mücadele eden Owen Equipment, sağlam ve uygun maliyetli çözümler için Helium’un LoRaWAN ağını kullanan LoneStar Tracking’e yöneldi. Bu sayede maliyetler %47 azaldı, 2 milyon $’ın üzerinde varlık korundu ve pil ömrü iki katına çıktı.

Helium’un 5G Mobil Ağı

Nova Labs ekibi tarafından geliştirilen Helium Mobile, Helium’un uygun fiyatlı ve merkeziyetsiz mobil bağlantı arayan tüketiciler için tasarlanmış 5G mobil ağıdır. Helium Mobil Erişim Noktaları ile donatılmış akıllı telefonlar veya tabletler gibi uyumlu cihazlara sahip kullanıcılar tarafından kullanılır. Bu kablosuz erişim noktası noktaları, farklı bağlantı gereksinimleri ve tercihleri olan kullanıcılar için esneklik sağlamak için CBRS ve WiFi teknolojisini bir araya getirir.

Kullanıcılar mobil ağa aktif olarak katılabilir, kapsama alanını geliştirebilir ve veri aktarımlarına ve PoC’ye katkılarından dolayı MOBILE token ödülleri kazanabilir. Bu tokenler, vergiler ve ücretler dâhil olmak üzere üç aya kadar telefon hizmeti faturalarını ödemek için kullanılabilir.

Geleneksel mobil bağlantıya alternatif olarak konumlandırılan ağ, topluluk odaklı bir yaklaşımı benimseyerek bireylerin merkeziyetsiz ve teşvik edilen kablosuz hizmetlerden yararlanmasını sağlar. Son dönemdeki kilometre taşları arasında Miami’de 5 $’lık sınırsız planın sunulması ile Broward ve Palm Beach bölgelerine genişleme yer alıyor.

Mobil ağ, Helium’un IoT ağına kıyasla farklı bir fiyatlandırma modeli uyguluyor ve kullanıcılardan kullanılan her gigabayt (GB) veri için 0,50 $ ücret alıyor.

Helium Network’ü Kim Yarattı?

Helium Network 2013 yılında Amir Haleem, Shawn Fanning ve Sean Carey tarafından kuruldu. CEO olarak görev yapan Haleem, teknoloji ve girişimcilik alanlarında geniş deneyime sahip. P2P dosya paylaşım platformu Napster’ı geliştirmesiyle tanınan Fanning ve deneyimli bir girişimci olan Carey liderlik ekibine katkıda bulunuyor.

Kurucu ortaklar, ekonomik teşviklerle beslenen topluluk odaklı bir kablosuz ağ kurarak IoT bağlantısı için giriş engellerini azaltmaya çalışıyor.

Helium Tokenleri: HNT, IOT, MOBILE, DC, SOL

Helium, token tabanlı bir ekosistem üzerinde çalışır ve işlevlerini şekillendiren kilit tokenler bulunur: HNT, IOT, MOBILE, DC ve SOL.

HNT

Helium Network’ün yerel kripto para birimi ve protokol tokeni olan HNT iki amaca hizmet eder: ağ işlemleri için DC’ler elde etmek ve yönetişime katılmak. Maksimum HNT arzı 223 milyon token ile sınırlandırılmıştır ve tokeni elinde tutanlar ödül kazanmak için varlıklarını stake edebilirler.

IOT

IOT, Helium’un IoT Ağı için LoRaWAN kablosuz erişim noktaları tarafından çıkarılan protokol tokenidir. Kablosuz erişim noktası sahipleri için ödül tokeni olarak çalışır, veri aktarımını teşvik eder ve PoC aracılığıyla kapsama alanını doğrular. Helium Wallet uygulaması, IOT’den HNT’ye takas işlemlerini kolaylaştırır. Bunun yanı sıra, IOT yönetişim kararlarında da önem taşır. HNT arzı 200 milyar token ile sınırlıdır.

MOBILE

Helium’un mobil ağı için protokol tokeni olarak çalışan MOBILE, IOT’nin işlevselliğini yansıtır. CBRS ve WiFi noktaları için ödül görevi görerek veri aktarımını ve PoC katılımını teşvik eder. MOBILE, Helium Wallet uygulaması aracılığıyla HNT’ye dönüştürülebilir. MOBILE ayrıca yönetişim konularında da rol oynar ve maksimum 230 milyar token arza sahiptir.

DC

HNT’den türetilen USD’ye sabitlenmiş yardımcı tokenler olan DC’ler, Helium Ağındaki veri aktarım ücretlerini karşılar. HNT’nin yakılmasıyla üretilen bu mekanizma, arzın şebeke kullanım eğilimlerine yanıt verebilirliğini destekler.

SOL

SOL tokenler, Helium’un üzerinde çalıştığı Solana blok zinciri ile etkileşim kurmak için gereklidir. Token gönderme, stake etme, ödeme yapma, token takas etme, NFT mint etme, kablosuz erişim noktası ödülleri talep etme ve zincir üstü Helium işlemleri gibi çeşitli eylemler SOL ücretlerine tabidir.

Helium Yönetişimi

Helium, şeffaflık ve değişmezlik için Solana blok zincirini kullanarak zincir üstü oylama kullanır. Helium bünyesindeki bir araç olan Realms, zincir üstü oylama yapılmasını sağlarken Curve’den esinlenen veToken modeli, ödüllerin en üst düzeye çıkarılmasına ve yönetişimin sağlanmasına hizmet eder.

Helium Ağı, IoT alt ağı ve mobil alt ağın yönetişimi farklıdır. Her ağ kendi kuralları ve karar alma süreçleriyle çalışır. veToken yönetişim modeli, katılımcıların ilgili ağ için oylama gücü elde etmek üzere HNT, IOT veya MOBILE tokenlerini stake etmelerine olanak tanır. Stake süresi ne kadar uzun olursa oylama gücü de o kadar fazla olur.

• Helium Network: HNT stake etmek, tüm Helium Ağını etkileyen konularda oy kullanmak için kullanılan veHNT verir. Bu, HNT emisyonları ve ağ genelindeki diğer kararlarla ilgili teklifleri içerir.

• IoT Alt Ağı: veIOT, IoT cihazlarının ve uygulamalarının büyümesine ve gelişmesine odaklanan IoT alt ağına özgüdür. Katılımcılar, IOT tokenlerini stake ederek bu özel ağ içinde yönetişim için oylama gücüne dönüşen veIOT elde ederler.

• Mobil Alt Ağ: veMOBILE, Helium’un mobil ağının büyümesi ve genişlemesi için kullanılır. Katılımcılar, MOBILE tokenlerini stake ederek veMOBILE kazanabilir, bu da onlara oylama etkisi ve mobil ağa özgü yönetişim konularına katılım hakkı verir.

Sonuç

Birçokları için Helium, geleneksel modellerden koparak ve küresel bağlantının dizginlerini gündelik bireylerin eline vererek paradigma bir değişimini temsil ediyor. Kablosuz altyapı, blok zinciri teknolojisi ve merkeziyetsiz yönetişimin benzersiz karışımı yalnızca bağlantı sağlamanın ötesine geçiyor. Proje, kullanıcıları ağa aktif olarak dâhil etmeyi amaçlıyor.

Bu değişim, kapsayıcılığı ve özerkliği teşvik ederek ağ dinamiklerini temelden yeniden şekillendiriyor. Helium’un yolculuğu, bağlanabilirliğin işbirliğine dayalı olduğu ve bireylerin kolektif etkisiyle yönlendirildiği yeni bir çağa doğru önemli bir adım olabilir.