Stellar, dünya çağındaki finansal sistemlerin yalnızca tek bir ağ üzerinde iş birliği yapmasına olanak tanıyan açık kaynaklı ve merkeziyetsiz ödemeler protokolüdür. 1. Katman blok zincirinde kullanıcılar kripto ve itibari para birimlerinin dijital temsillerini oluşturabilir, gönderebilir ve bunların al-sat işlemlerini gerçekleştirebilir. Stellar ayrıca geliştiricilerin Stellar üzerinde kendi projelerini geliştirmeleri için ihtiyaç duydukları belge, araç ve desteği de sağlar. Stellar, başlangıcından bu yana 2 milyardan fazla işlem gerçekleştirmiştir.
İş Kanıtı (PoW) fikir birliği mekanizmasını kullanan Bitcoin’in veya Hisse Kanıtı (PoS) fikir birliği mekanizmasını kullanan Cardano’nun (ADA) aksine Federe Bizans Anlaşması (FBA) algoritmasını kullanır. FBA algoritması Stellar’ın Bitcoin blok zincirinin işlevselliği için ihtiyaç duyulan yoğun bilgi işlem gücü gibi şeylere ihtiyaç duymadan çok daha hızlı bir şekilde ve uygun maliyetle işlemleri gerçekleştirmesine olanak tanır. Stellar ağındaki her node bir dizi güvenilir node’u seçer ve bir işlem yalnızca bu kümedeki tüm node’lar fikir birliğine vardığında onaylanmış sayılır. Bu süreç birçok alternatiften çok daha kısa ve daha verimli olup Stellar ağının çok hızlı çalışmasını sağlar. Stellar’ın saniyede 1.000’den fazla işlem gerçekleştirebildiği düşünülmektedir. Ayrıca Stellar ağındaki işlemler oldukça uygun maliyetlidir. Ücretler işlem başına 0,00001 XLM olarak sabitlenmiştir.
Stellar’ın ayrıca her türlü kripto paranın ve gümüş, altın ve daha fazlası gibi geleneksel varlıkların alım satımında kullanılabilen merkeziyetsiz borsası (DEX) StellarX vardır. 2014 yılında kurulmuş olan Stellar Development Foundation (SDF) (Stellar Geliştirme Vakfı) adlı kâr amacı gütmeyen kuruluş Stellar’ın sürekli olarak geliştirilmesini ve büyümesini desteklemektedir. Bu kuruluş, piyasaların daha açık ve paranın daha likit hale getirilmesi ve kullanıcıların güçlendirilmesi için Stellar ile birlikte çalışmaktadır. SDF, Stellar’ın kod tabanının bakımına yardımcı olur, bunun etrafında oluşturulan toplulukları destekler ve kurumlar ve düzenleyiciler nezdinde Stellar’ı temsil eder.
Stellar’nın yerel fayda tokeni işlem ücretleri, hesap yönetimi ve Stellar ödeme sistemini beslemeyi içeren üç temel işlevi vardır. XLM, yaygın olarak uluslararası işlem maliyetlerini azaltmak için bir köprü olarak kullanılmaktadır. Dünya çapında küçük startuplardan büyük şirketlere kadar pek çok kuruluş, projelerinde Stellar’ı kullanmaktadır. Stellar, bu kuruluşların yeni pazarlara girmesine ve sorunsuz şekilde dünya çapında para transfer işlemlerini gerçekleştirmelerine yardımcı olur. MoneyGram, Circle, Securrency, Settle, SatoshiPay, ClickPesa ve daha fazlası bu kuruluşlara örnek olarak verilebilir.
Stellar Nasıl Çalışır?
Stellar protokolü, herhangi bir değerli varlığı hızlı bir şekilde XLM’ye ve ardından saniyeler içinde sorunsuz bir şekilde alıcının para birimine dönüştürür. Stellar, ücretsiz işlemlere, paraya çevirmeye, makbuza ve piyasa al-sat işlemlerine olanak tanıyan dijital para veya varlıkların oluşturulmasını sağlar. Bunun başlıca örneği, Stellar protokolü aracılığıyla hazırlanmış, dolara sabitlenmiş bir sabit coin olan USD Coin’dir (USDC). Süreç, her iki yönde Stellar ile geleneksel bankacılık sistemi arasında değer transferlerini kolaylaştıran ağlar ve kurumlar içerir.
Bunlar, Stellar ve diğer ödeme sistemleri arasındaki güvenli bağlantıların kurulmasını sağlar. Aynı zamanda da kullanıcılar için açma/kapama rampaları oluşturma e varlık çıkarma gibi çeşitli finansal hizmetler sunar. Stellar’da döviz işlemlerinin kolaylıkla gerçekleştirilmesi için XLM ve itibari para bakiyeleri içeren cüzdanlar tutarlar. Stellar’da bu çapa hizmetlerini sağlayan tanınmış kurumlar arasında MoneyGram (Uluslararası), Settle Network (Meksika, Arjantin ve Brezilya), Bitso (Meksika), Chronos (Arjantin), Cowrie (Nijerya), Tempo (Avrupa) ve Stablecorp (Kanada) yer alır.
Stellar, projenin Başmühendis David Mazieres tarafından 2015 yılında icat edilen yeni bir Stellar Consensuz Protocol’u (SCP) kullanıyor. Bu fikir birliği mekanizması, Ripple’ın öncülüğünü yaptığı Birleşik Bizans Anlaşması’nı (FBA) uyguluyor. SCP kapsamında düzenli oylamalar aracılığıyla işlemleri doğrulamaktan ve yeni bloklar eklemekten sorumlu bir grup güvenilir node seçilir. Tüm kullanıcılar node’ları çalıştırabilir ve her node, iş için güvenilir node grubunun seçiminde oy kullanarak katkı sağlar. SCP, esnek güven, merkeziyetsiz kontrol, asimptotik güvenlik ve düşük gecikme olmak üzere dört temel özelliği sayesinde işlemlerin daha uygun maliyetlerle saniyeler içinde gerçekleştirilmesini sağlar.
XLM Fiyatı ve Token Ekonomisi
Temmuz 2014’teki lansman sırasında toplam yüz milyar XLM tokeni piyasaya sürülmüştür. İki milyarı, Mayıs 3’ün başlarında düzenlenen özel bir ilk fonlama turu sırasında satılmış ve ön tahsis için ayrılmıştır. Bunlar, Stellar’ın kurucusu Jed McCaleb ve Stripe CEO’su Patric Collison tarafından 3 milyon dolar karşılığında satın alınmıştır. Bu kapsamda, Stellar Development Foundation’ın (SDF) kurulması için tohum fonu sağlanması amaçlanmıştır.
Stellar’ın lansman dönemiyle Ekim 2019’da yapılan topluluk oylaması arasında XLM’nin arzı yıllık %1 enflasyon oranında artış göstermiştir. 2019 oylamasının ardından enflasyon mekanizması kaldırılmış ve tokenin maksimum arzının yarısından fazlası yakılarak dolaşımdan kaldırılmıştır. Bu tarihten sonra yeni XLM tokenlerinin oluşturulmaması üzerinde de karar kılınmıştır. Bu şekilde, yeni maksimum XLM arzı 50 milyar tokenin biraz üzerindedir. Bu yazının yazıldığı tarihte, SDF toplam arzın neredeyse %60’ını elinde tutmaktadır. XLM, Stellar arzını geliştirmek için kullanılacak ve kademeli olarak dolaşıma girecektir.
Kurucular hakkında
Jed McCaleb ve Joyce Kim, Stellar’ı kurdu. McCaleb, Stellar ile etkileşime geçmeden önce Mt. Gox kripto para borsasını kurdu. Ayrıca Ripple’ın kurucu ortağı ve CTO’suydu. McCaleb ve eski avukat Kim tarafından Stellar’ın oluşturulmasının ardından, ödeme şirketi Stripe şirkete 3 milyon dolar yatırarak şirketin bu güne kadar faaliyet gösterdiği kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Stellar Development Foundation’ın (SDF) oluşmasına yardımcı oldu. Stellar kullanıcı tabanı, kurulduğu günden bu yana istikrarlı bir şekilde büyüdü ve ağ sonunda Temmuz 2022’nin ortasında 7 milyon hesabı aştı.
Stellar Hakkında Öne Çıkanlar
MoneyGram ile Ortaklık
Önde gelen uluslararası ödeme hizmet sağlayıcılarından MoneyGram International, Mayıs 2022’de Stellar ile stratejik bir ortaklık kurduklarını duyurmuştur. Anlaşma, küresel para transferlerini kolaylaştırmak için sabit coin tabanlı bir platformun geliştirilmesini kapsamaktadır. Bu yeni hizmet, Stellar cüzdan kullanıcılarının, alıcılara USD Coin (USDC) aktarmasına ve alıcıların da MoneyGram ağı aracılığıyla gelen USDC’yi yerel itibari para birimlerine dönüştürmesine olanak sağlıyor.
WhiteBIT ile Ortaklık
Stellar ile ilgili diğer bir gelişme ise, Avrupa’nın en büyük dijital varlık borsalarından biri olan WhiteBIT’in Stellar USDC’yi platformuna entegre edildiğini duyurması olmuştur. WhiteBIT artık Avrupalı müşterileri için Stellar USDC yatırma ve çekme işlemlerini destekleyen borsalar listesinde yerini almıştır.
