Kripto Sözlük

A

Akıllı Sözleşme (Smart Contract) Nedir?

Blok zinciri üzerinde çalışan, belirli kurallara göre otomatik olarak yürütülen programlardır. Kodlanmış şartlar gerçekleştiğinde kendiliğinden çalışır. Bankalara veya üçüncü taraflara ihtiyaç duymadan güvenli anlaşmalar yapmayı sağlar. Ethereum, akıllı sözleşmelerin en yaygın kullanıldığı blok zinciri ağıdır.

Altcoin Nedir?

Bitcoin dışında kalan tüm kripto paralara verilen isimdir. ETH, SOL, XRP gibi popüler altcoin'ler vardır. Altcoin'ler genellikle Bitcoin’e alternatif olarak geliştirilmiş farklı özelliklere sahiptir. Piyasa trendlerine göre değerleri değişebilir.

Airdrop Nedir?

Bir kripto projesinin, belirli kriterleri karşılayan kullanıcılara ücretsiz token dağıtmasıdır. Topluluk büyütmek, projeyi tanıtmak veya kullanıcıları ödüllendirmek için yapılır. Genellikle cüzdan adresine doğrudan token gönderilerek gerçekleştirilir.

Arz (Supply) Nedir?

Bir kripto paranın piyasada dolaşımda olan toplam miktarını ifade eder.

• Maksimum Arz (Max Supply): Bir kripto paranın üretilebilecek en yüksek miktarını gösterir.

• Dolaşımdaki Arz (Circulating Supply): Piyasada aktif olarak bulunan token miktarıdır.

• Toplam Arz (Total Supply): Şu ana kadar üretilmiş toplam token miktarıdır.

ASIC (Application-Specific Integrated Circuit) Nedir?

Özel olarak kripto para madenciliği için tasarlanmış donanımlardır. Bitcoin madenciliğinde kullanılan ASIC cihazları, yüksek işlem gücü ve enerji verimliliği sunar.

ATH (All Time High) Nedir?

Bir varlığın tüm zamanlardaki en yüksek fiyat seviyesidir. Kripto piyasasında, boğa koşularında ATH seviyeleri sıkça görülür.

ATL (All Time Low) Nedir?

Bir varlığın tüm zamanlardaki en düşük fiyat seviyesidir. Genellikle piyasa çöküşleri sırasında gerçekleşir.

Ağ (Network) Nedir?

Blok zinciri veya kripto para işlemlerinin gerçekleştiği dijital ekosistemdir. Bitcoin ve Ethereum gibi blok zinciri ağları, merkeziyetsiz düğümler (nodes) tarafından çalıştırılır.

Ağ Ücretleri (Network Fees) Nedir?

Bir blok zinciri ağında yapılan işlemler için ödenen ücretlerdir. Ethereum’da bu ücretlere “gas fee” adı verilir. İşlem yoğunluğu arttıkça ücretler de yükselebilir.

Anonimlik (Anonymity) Nedir?

Kripto para işlemlerinde kullanıcı kimliklerinin gizli tutulmasını ifade eder. Bitcoin gibi blok zinciri ağları kısmi anonimlik sunarken, Monero ve Zcash gibi projeler tam gizlilik sağlamayı amaçlar.

Açık Anahtar (Public Key) ve Özel Anahtar (Private Key) Nedir?

• Açık Anahtar: Kullanıcıların kripto para alabilmesi için paylaşabileceği şifreli bir koddur.

• Özel Anahtar: Cüzdanın tam kontrolünü sağlayan ve asla paylaşılmaması gereken şifreli bir koddur.

Açık Kaynak (Open Source) Nedir?

Bir yazılımın veya kodun herkes tarafından görüntülenebilir, incelenebilir ve geliştirilebilir olmasıdır. Bitcoin ve Ethereum gibi projeler açık kaynaklıdır.

Ayı Piyasası (Bear Market) Nedir?

Piyasada uzun süreli fiyat düşüşlerinin yaşandığı dönemdir. Yatırımcı güveninin düşük olduğu ve satış baskısının fazla olduğu zamanlarda görülür.

Ayı Tuzağı (Bear Trap) Nedir?

Piyasanın düşeceği izlenimi yaratılarak yatırımcıların satış yapmasını sağlamak için oluşturulan sahte bir fiyat hareketidir. Fiyat kısa süre içinde yükselerek satıcılara zarar ettirir.

Apeing Nedir?

Bir kripto varlığa veya projeye detaylı araştırma yapmadan, yalnızca popüler olduğu için yatırım yapma eylemidir. Genellikle FOMO (kaçırma korkusu) ile ilişkilidir.

Arbitraj (Arbitrage) Nedir?

Farklı borsalar arasındaki fiyat farklarından faydalanarak kar elde etme stratejisidir. Aynı kripto para farklı platformlarda farklı fiyatlara sahip olabilir, yatırımcılar bu farklardan yararlanarak kazanç sağlayabilir.

Anonimlik Seti (Anonymity Set) Nedir?

Özel işlem protokollerinde kullanılan ve belirli bir grubun içindeki bir kullanıcının kimliğini belirlemeyi zorlaştıran bir mekanizmadır. Örneğin, Monero'nun Ring Signature yapısı anonimlik seti kullanır.

Atomic Swap (Atomik Takas) Nedir?

Farklı blok zinciri ağlarındaki kripto varlıkların, üçüncü bir taraf olmadan doğrudan takas edilmesini sağlayan bir teknolojidir.

APY (Annual Percentage Yield) Nedir?

Yıllık yüzdesel getiri oranıdır. Kripto stake işlemlerinde veya DeFi protokollerinde kazanılabilecek yıllık faiz oranını gösterir.

APR (Annual Percentage Rate) Nedir?

Bir yatırımın yıllık faiz oranını ifade eder ancak APY’den farklı olarak bileşik faiz hesaplamasını içermez.

Algo-Trading (Algoritmik Alım-Satım) Nedir?

Önceden belirlenen kurallara göre otomatik işlem yapan alım-satım botları veya programlarıdır.

Ağ Konsensüsü (Network Consensus) Nedir?

Blok zinciri ağlarında, işlemlerin doğrulanması ve zincire eklenmesi konusunda tüm düğümlerin ortak bir fikir birliğine varmasını sağlayan mekanizmadır. PoW (Proof of Work) ve PoS (Proof of Stake) gibi farklı konsensüs algoritmaları bulunur.

Asset Tokenization (Varlık Tokenizasyonu) Nedir?

Fiziksel varlıkların (gayrimenkul, sanat eseri vb.) blok zinciri üzerinde dijital token’lara dönüştürülmesi sürecidir.

Adaptive Block Size (Uyarlanabilir Blok Boyutu) Nedir?

Bazı blok zinciri ağlarında, işlem yoğunluğuna göre blok boyutunun dinamik olarak ayarlanmasına olanak tanıyan mekanizmadır.

Arz Şoku (Supply Shock) Nedir?

Bir kripto paranın arzının ani bir şekilde kısıtlanması sonucu fiyatın yükselmesi durumudur. Örneğin, bir projenin maksimum arzını düşük tutması veya madencilik ödüllerinin azalması arz şokuna neden olabilir.

Ağ Güvenliği (Network Security) Nedir?

Bir blok zinciri ağının kötü niyetli saldırılara karşı dayanıklılığını ifade eder. Ağ güvenliği, hash oranı, kriptografik protokoller ve merkeziyetsizlik derecesi gibi faktörlere dayanır.

Aktif Kullanıcı (Active User) Nedir?

Belirli bir blok zinciri veya kripto para platformunda düzenli işlem yapan veya etkileşime giren kullanıcıları ifade eder. Bu metrik, bir platformun popülerliğini ve kullanıcı bağlılığını ölçmek için kullanılır.

Akıllı Varlık (Smart Asset) Nedir?

Blok zinciri üzerinde temsil edilen ve belirli özelliklere sahip dijital varlıklardır. Örneğin, NFT’ler akıllı varlıklar olarak kabul edilebilir.

Agregat (Aggregate) Nedir?

Verilerin veya işlemlerin birleştirilmesiyle elde edilen toplam sonucu ifade eder. Kripto para borsalarında işlem hacmi agregatları, birden fazla borsada yapılan toplam ticareti ifade edebilir.

Arz Talep Dengesi (Supply and Demand) Nedir?

Bir varlığın fiyatını belirleyen ekonomik bir ilkedir. Kripto paraların değerleri, arz ve talep arasındaki dengeye göre değişir. Talep artarsa, fiyatlar genellikle yükselir; arz artarsa, fiyatlar düşer.

Akıllı Varlık Yönetimi (Smart Asset Management) Nedir?

Blok zinciri tabanlı varlıkların yönetilmesini sağlayan sistemlerdir. Bu sistemler, varlıkların takibini, takas işlemlerini ve değer yönetimini otomatikleştirir.

Akıllı Cüzdan (Smart Wallet) Nedir?

Kripto para cüzdanları, yalnızca dijital varlıkları saklamak için değil, aynı zamanda varlıkların yönetilmesi ve transferi için akıllı sözleşmelerin kullanılmasını sağlayan cüzdanlardır.

Al-Sat Botları Nedir?

Al-Sat botları, kripto para piyasasında otomatik olarak alım ve satım işlemleri gerçekleştiren yazılımlardır. Bu botlar, belirlenen stratejilere ve piyasa koşullarına göre, yatırımcının yerine işlem yaparak, daha hızlı ve verimli al-sat yapılmasına olanak tanır.

Ağ Düğümü (Node) Nedir?

Blok zinciri ağını oluşturan bağımsız cihaz veya bilgisayarlardır. Her düğüm, ağın güvenliğini sağlamak ve işlemleri doğrulamak için çalışır. Düğümler, ağı merkeziyetsiz hale getiren temel unsurlardır.

Alternatif Yatırım (Alternative Investment) Nedir?

Kripto paralar gibi geleneksel finansal araçlar dışında kalan yatırım araçlarıdır. Kripto varlıklar, alternatif yatırım sınıfında yer alır.

Antropik Hat (Anthropic Line) Nedir?

Bir blok zinciri ağının, kullanıcıların güvenliği ve anonimliklerini garanti etmek için tasarlanmış güvenlik protokollerini ifade eder. Bu hat, kişisel bilgilerin korunması adına yapılan çalışmalarla ilişkilidir.

Açık Protokol (Open Protocol) Nedir?

Herkesin erişebileceği, üzerinde değişiklik yapabileceği ve katkıda bulunabileceği protokollerdir. Kripto projelerinin çoğu, topluluk tarafından geliştirilen açık protokollere dayanır.

Arz Yanıtı (Supply Response) Nedir?

Bir varlığın arzındaki değişikliklere piyasanın nasıl tepki verdiğini açıklayan terimdir. Arz yanıtı, fiyat dalgalanmalarını anlamada yardımcı olabilir.

Ağ Yavaşlatma (Network Throttling) Nedir?

Blok zinciri ağlarında, belirli bir işlem yoğunluğu veya ağdaki tıkanıklık nedeniyle işlemlerin daha yavaş gerçekleşmesini ifade eder. Yavaşlatma, genellikle ağın kapasitesinin sınırlı olduğu durumlarda görülür.

Alternatif Token (Alternative Token) Nedir?

Bitcoin ve Ethereum gibi ana akım kripto paralara alternatif olarak geliştirilmiş token’lar veya varlıklardır. Bu token’lar genellikle kendi blok zincirleri üzerinde çalışır.

Ağ Gecikmesi (Network Latency) Nedir?

Bir işlemin bir noktadan diğerine ulaşma süresidir. Blok zinciri ağlarında düşük gecikme, daha hızlı işlem onayı ve daha verimli bir sistem sağlar.

Autonomous Organization (Otonom Organizasyon) Nedir?

Blok zinciri üzerinde faaliyet gösteren, merkeziyetsiz bir organizasyon yapısıdır. Otonom organizasyonlar, akıllı sözleşmeler ve topluluk katılımıyla yönetilir. DAO (Decentralized Autonomous Organization) bu yapıya bir örnektir.

Arz Belirleyicisi (Supply Determinant) Nedir?

Kripto para arzını etkileyen faktörleri ifade eder. Madencilik zorluğu, üretim hızı veya maksimum arz gibi faktörler arz belirleyicileri arasında yer alır.

Avalanche Effect (Çığ Etkisi) Nedir?

Blok zinciri ağlarında küçük bir hatanın veya aksaklığın büyük bir zincirleme etkiye yol açması durumudur. Çığ etkisi, genellikle sistemdeki güvenlik açıklarıyla ilişkilidir.

Adli İzleme (Forensic Tracking) Nedir?

Blok zinciri ağlarında gerçekleştirilen işlemleri takip etmek ve analiz etmek için kullanılan tekniklerdir. Adli izleme, suçluların kimliklerini tespit etmek ve yasa dışı faaliyetleri önlemek için kullanılır.

B

Borsa (Exchange) Nedir?

Kripto para birimlerinin alınıp satıldığı dijital platformlardır. Merkezi borsalar (CEX) ve merkeziyetsiz borsalar (DEX) olmak üzere iki ana türü vardır.

Blockchain (Blok Zinciri) Nedir?

Veri bloklarından oluşan, merkeziyetsiz ve güvenli bir dijital defter sistemidir. Kripto paralar ve akıllı sözleşmeler gibi birçok dijital varlık blok zinciri üzerinde çalışır.

Boğa Piyasası (Bull Market) Nedir?

Kripto para piyasasında fiyatların uzun süreli yükselme eğiliminde olduğu dönemdir. Yatırımcı güveni yüksek olup, piyasada alım baskısı fazladır.

Boğa Tuzağı (Bull Trap) Nedir?

Piyasada fiyatların yükseldiği izlenimi yaratarak yatırımcıları yanıltmak için oluşturulan sahte bir fiyat hareketidir. Fiyat bir süre sonra düşer ve yatırımcılar zarar eder.

Blok Zinciri Yöneticisi (Blockchain Governance) Nedir?

Blok zinciri ağının nasıl yönetileceği ve geliştirileceği konusunda alınan kararları ifade eder. Merkeziyetsiz karar alma süreçleri, ağın yönetiminde önemli bir yer tutar.

Bitcoin (BTC) Nedir?

Dijital para birimi olan Bitcoin, 2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından oluşturulmuştur. Merkeziyetsiz ve sınırlı arz özelliklerine sahip bir kripto paradır.

Bitcoin Cash (BCH) Nedir?

Bitcoin'in bir çatalıdır (hard fork). Bitcoin’in işlem hızını artırmayı ve işlem ücretlerini düşürmeyi amaçlayan bir kripto para birimidir.

Bitcoin Dominansı (Bitcoin Dominance) Nedir?

Bitcoin'in tüm kripto piyasasındaki toplam piyasa değerinin, diğer kripto paralara kıyasla ne kadar büyük olduğunu gösteren bir orandır.

Bitcoin Madenciliği (Bitcoin Mining) Nedir?

Bitcoin ağındaki işlemleri doğrulamak ve yeni Bitcoin’ler üretmek amacıyla yapılan işlem sürecidir. Madenciler, karmaşık matematiksel problemleri çözerek blokları eklerler.

Blok Nedir?

Blok zinciri ağındaki verilerin saklandığı dijital kayıt birimidir. Her blok, önceki bloğun verilerini içerir ve böylece bir zincir oluşturur.

Bollinger Bandı (Bollinger Bands) Nedir?

Bir teknik analiz aracıdır. Fiyatların belirli bir zaman dilimindeki hareketini ölçmek için kullanılan bantlar, yatırımcılara aşırı alım veya aşırı satım koşullarını gösterebilir.

Bounty (Ödül) Nedir?

Bir kripto projesinin, belirli görevleri tamamlayan kullanıcılara verdiği ödüllerdir. Bu görevler genellikle reklam yapmak, hata raporlamak veya diğer katkılarda bulunmak olabilir.

Bridges (Köprüler) Nedir?

Farklı blok zinciri ağları arasında veri veya varlık transferi yapılmasını sağlayan protokollerdir. Bu, kullanıcıların bir ağdan diğerine geçiş yapabilmelerini sağlar.

Büyük Dönüşüm (Big Bang) Nedir?

Bir kripto projesinin, büyük bir değişiklik veya yükselme aşamasına girmesini tanımlayan bir terimdir. Bu, genellikle projenin teknolojik bir yenilik veya önemli bir ortaklık duyurusu ile gerçekleşir.

C-Ç

Cüzdan (Wallet) Nedir?

Kripto para birimlerinin saklanması, gönderilmesi ve alınması için kullanılan dijital bir araçtır. Cüzdanlar, özel anahtarları (private key) saklar ve bu anahtarlar aracılığıyla işlemler yapılır. Merkeziyetsiz cüzdanlar ve merkezi cüzdanlar olmak üzere iki ana türü vardır.

Cüzdan Adresi (Wallet Address) Nedir?

Kripto para işlemlerinde kullanılan benzersiz karakter dizisidir. Bir banka hesap numarasına benzer, ancak tamamen dijitaldir. Bitcoin ve Ethereum gibi blok zinciri ağlarında farklı formatlara sahip olabilir. Kullanıcılar, adreslerini paylaşarak kripto para transferi yapabilirler.

Cüzdan Yedeği (Wallet Backup) Nedir?

Kripto cüzdanınızın özel anahtarlarının veya şifresinin kaybolmaması için alınan güvenlik önlemidir. Yedekleme, cüzdanın kurtarılmasını sağlar.

Çatal (Fork) Nedir?

Bir blok zinciri ağının iki farklı yola ayrılmasıdır. Hard fork, mevcut blok zincirinin tamamen farklı bir zincire dönüşmesini, soft fork ise küçük değişikliklerin yapılarak uyumlu bir şekilde devam edilmesini sağlar. Örneğin, Bitcoin Cash, Bitcoin'in bir hard fork'udur.

Çift Yönlü Madencilik (Dual Mining) Nedir?

Bir madencilik sisteminin aynı anda birden fazla kripto para madenciliği yapmasıdır. Örneğin, Ethereum ve Zcash gibi iki farklı kripto para madenciliği yapmak.

Çekirdek Yazılım (Core Software) Nedir?

Bir blok zinciri ağının temel işleyişini sağlayan yazılım. Örneğin, Bitcoin'in çekirdek yazılımı, ağın işlemlerini doğrulayan ve blokları ekleyen yazılımdır.

Cüzdan Adresi (Wallet Address) Nedir?

Kripto para transferlerinde kullanılan, bir kullanıcının cüzdanına ait benzersiz dijital bir adres. Bu adres, transfer işlemleri için alıcıyı tanımlar.

Cüzdan Sağlama (Wallet Hosting) Nedir?

Kripto cüzdanlarının çevrimiçi platformlar tarafından barındırılması işlemidir. Merkeziyetsiz cüzdanlarda kullanıcılar, tüm güvenliği kendileri sağlar; merkezi cüzdanlarda ise platform sağlayıcılar cüzdan güvenliğini yönetir.

Coin Nedir?

Kripto para birimlerinin genel adıdır. Bitcoin, Ethereum, Solana gibi kripto paralar, coin olarak adlandırılır. Coin’ler genellikle kendi blok zincirlerine sahip dijital para birimleridir.

Çiftlik (Farming) Nedir?

Bir kripto platformunda, likidite sağlayarak veya belirli varlıkları stake ederek kazanç sağlama sürecidir. Yield farming veya liquidity farming olarak da bilinir.

Çok Zincirli (Multi-Chain) Nedir?

Farklı blok zinciri ağlarının birbirleriyle etkileşimde bulunabilmesini sağlayan bir yapıdır. Bu, kullanıcıların varlıklarını farklı ağlar arasında transfer etmelerine olanak tanır.

Cüzdan Senkronizasyonu (Wallet Syncing) Nedir?

Bir kripto cüzdanının blok zinciri ağıyla senkronize edilmesi işlemidir. Bu süreç, cüzdanın tüm işlemleri ve bakiye bilgilerini doğru bir şekilde güncellemeyi sağlar.

D

DApp (Decentralized Application - Merkeziyetsiz Uygulama) Nedir?

Blok zinciri teknolojisi üzerinde çalışan, merkezi olmayan uygulamalardır. Kullanıcılar, üçüncü bir taraf olmadan doğrudan birbirleriyle etkileşimde bulunabilirler. Ethereum ağı, DApp'ler için en yaygın kullanılan platformdur.

DAO (Decentralized Autonomous Organization - Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon) Nedir?

Merkeziyetsiz bir yönetim şekli olup, topluluk üyelerinin token sahipliği veya oy vererek yönetim kararlarını aldığı bir yapıdır. DAO'lar, karar almayı otomatikleştiren akıllı sözleşmeler kullanır.

Deflasyon Nedir?

Bir ekonomi veya piyasa içinde, para biriminin değerinin artması durumudur. Kripto paralarda, sınırlı arz nedeniyle deflasyonist özellikler görülebilir. Bu, genellikle değer kazanımını teşvik eder.

DeFi (Decentralized Finance - Merkeziyetsiz Finans) Nedir?

Merkeziyetsiz finans, geleneksel bankacılık hizmetlerinin blok zinciri ve akıllı sözleşmeler kullanılarak merkeziyetsiz bir şekilde sağlanmasıdır. Borç verme, ödünç alma, al-sat gibi işlemler, merkeziyetsiz platformlar aracılığıyla yapılır.

Depolama (Storage) Nedir?

Blok zinciri üzerinde verilerin saklanması veya kripto paraların dijital cüzdanlarda muhafaza edilmesi işlemidir. Verilerin güvenliği, şifreleme ve dağıtık sistemler ile sağlanır.

Dijital Varlık (Digital Asset) Nedir?

Dijital ortamda var olan ve bir değer taşıyan varlıklardır. Kripto para birimleri, NFT’ler ve token'lar dijital varlıklar arasında yer alır.

Dolaşım Arzı (Circulating Supply) Nedir?

Bir kripto paranın piyasada mevcut ve işlem gören toplam arz miktarını ifade eder. Bu, genellikle piyasa değeri hesaplamalarında kullanılan önemli bir parametredir.

Dolaşımda Olmayan Arz (Non-Circulating Supply) Nedir?

Bir kripto paranın henüz piyasaya sürülmemiş, kilitlenmiş veya başka bir şekilde dolaşıma girmemiş arz miktarıdır. Bu arz, gelecekte serbest bırakılabilir.

Dijital Kimlik (Digital Identity) Nedir?

Bir kişinin veya bir projenin çevrimiçi dünyada tanımlanmasını sağlayan dijital veriler bütünüdür. Blok zinciri üzerinde dijital kimlikler güvenli bir şekilde saklanabilir ve doğrulanabilir.

Dolaşımdaki Cüzdan (Active Wallet) Nedir?

Sürekli olarak işlem yapan veya aktif olarak kullanılmaya devam eden cüzdanlardır. Bu tür cüzdanlar genellikle yatırımcılar ve borsalar tarafından kullanılır.

Dijital İmza (Digital Signature) Nedir?

Bir kullanıcının dijital bir veriyi doğrulamak veya imzalamak için kullanılan şifreli bir araçtır. Blok zinciri teknolojisinde, dijital imzalar işlemleri onaylamak ve güvenli hale getirmek için kullanılır.

Dijital Kredi (Digital Credit) Nedir?

Bir kripto platformunda, kullanıcıların dijital varlıklarını teminat olarak göstererek kredi alabilmelerini sağlayan bir hizmettir. DeFi platformları bu tür hizmetleri sunar.

E

Ethereum (ETH) Nedir?

Ethereum, akıllı sözleşmelerin çalıştığı ve merkeziyetsiz uygulamaların geliştirilebildiği bir blok zinciri platformudur. Bitcoin’den farklı olarak Ethereum, geliştiricilere çok daha esnek bir ortam sunar ve kendi token’ları (Ether) ile işlem yapılır.

ERC-20 Nedir?

Ethereum blok zinciri üzerinde oluşturulan ve yaygın olarak kullanılan bir token standartıdır. ERC-20, belirli kurallara göre çalışan token’lar için bir protokoldür ve Ethereum ağı üzerinde çalışarak diğer token’larla uyumlu olmasını sağlar.

ERC-721 Nedir?

Ethereum blok zinciri üzerinde benzersiz, takas edilemeyen token’ların (NFT’lerin) oluşturulmasını sağlayan bir standarttır. ERC-721 token’ları her biri diğerinden farklı olan dijital varlıkları temsil eder.

Ethereum Classic (ETC) Nedir?

Ethereum blok zincirinin bir hard fork'undan türetilen bir kripto para birimidir. Ethereum Classic, Ethereum'un ilk halini temsil eder ve Ethereum ağındaki bazı değişikliklere karşı çıkanlar tarafından kullanılmaya devam edilmiştir.

EIP (Ethereum Improvement Proposal) Nedir?

Ethereum ağındaki geliştirmeleri ve iyileştirmeleri öneren teknik belgeleridir. EIP’ler, Ethereum topluluğunun karar almasına yardımcı olmak için kullanılan bir süreçtir.

Exit Scam Nedir?

Bir kripto projesinin yatırımcılarını dolandırarak aniden ortadan kaybolması durumudur. Çoğu zaman, yatırımcılar projeye yatırım yaparken yüksek getiri vaatleriyle cezbedilir ve proje sahipleri, fonları çalarak kaybolurlar.

Endüstriyel Madencilik (Industrial Mining) Nedir?

Kripto para madenciliğinin büyük ölçekli ve ticari amaçlarla yapılan versiyonudur. Endüstriyel madencilik, büyük veri merkezlerinde yüzlerce veya binlerce madencilik cihazının çalıştırıldığı bir süreçtir.

Enflasyon (Inflation) Nedir?

Bir para biriminin arzının artması sonucu değer kaybetmesi durumudur. Kripto paralarda, arz arttıkça değer kaybı yaşanabilir. Ancak bazı kripto paralar, sınırlı arz sunarak enflasyonu engellemeye çalışır.

Ethereum Gas (Gas Ücreti) Nedir?

Ethereum ağında işlemleri gerçekleştirmek için ödemeniz gereken ücrettir. Gas, ağdaki işlem yoğunluğuna göre değişkenlik gösterir ve ağdaki her işlem, akıllı sözleşme veya işlem için belirli bir gas ücreti gerektirir.

Ekonometri (Econometrics) Nedir?

Ekonomik verilerin analiz edilmesi ve modelleme sürecidir. Kripto piyasasında, ekonomik verilerle analiz yaparak fiyat tahminleri yapılabilir.

Escrow (Emanet) Nedir?

Bir işlemde, bir tarafın ödemeyi yapana kadar üçüncü bir tarafça tutulan güvenli bir para birimidir. Kripto para işlemlerinde de emanet (escrow) hizmetleri sunan platformlar vardır.

Eşler Arası (Peer-to-Peer - P2P) Nedir?

İki tarafın doğrudan birbirleriyle işlem yapmasıdır. Kripto para al-sat işlemlerinde, P2P platformları kullanıcıların birbirleriyle doğrudan alım satım yapmalarını sağlar.

Entegre Cüzdan (Integrated Wallet) Nedir?

Bir kripto platformuna entegre edilen ve platform üzerinden kripto para işlemlerini yapmanıza olanak tanıyan dijital cüzdanlardır. Bu cüzdanlar genellikle merkeziyetsiz değildir ve platform tarafından yönetilir.

F

Fiat Para (Fiat Currency) Nedir?

Devletler tarafından yasal olarak kabul edilen, fiziksel veya dijital formda bulunan para birimleridir. Kripto paralardan farklı olarak, fiat para birimleri merkeziyetsiz değildir ve bir hükümet tarafından çıkarılır.

FOMO (Fear of Missing Out) Nedir?

Bir fırsatı kaçırma korkusu anlamına gelir. Kripto piyasasında, FOMO, yatırımcıların bir fiyatın hızla artması nedeniyle aceleyle yatırım yapmasına yol açabilir.

FUD (Fear, Uncertainty, Doubt) Nedir?

Korku, belirsizlik ve şüphe anlamına gelir. Kripto piyasasında, FUD, genellikle olumsuz haberlerle piyasa üzerinde olumsuz etkiler yaratmak amacıyla yayılır.

Flash Loan (Anlık Kredi) Nedir?

Bir DeFi platformunda, teminat göstermeksizin kısa vadeli borçlanma işlemidir. Bu tür krediler, genellikle 1 blok süresine kadar verilir ve genellikle arbitraj işlemleri veya borç kapama gibi işlemler için kullanılır.

Fiyat Manipülasyonu (Price Manipulation) Nedir?

Piyasadaki fiyatları yapay olarak yükseltmek veya düşürmek amacıyla yapılan faaliyetlerdir. Kripto para piyasasında, özellikle düşük likiditeye sahip token'larla sıkça karşılaşılan bir durumdur.

G

Gas (Gaz) Nedir?

Ethereum gibi blok zinciri ağlarında, işlemlerin gerçekleştirilmesi için gereken hesaplama gücünü temsil eden bir ölçüdür. Gas ücreti, bir işlemi veya akıllı sözleşmeyi ağ üzerinde çalıştırmak için ödenen ücret olarak kabul edilir.

Gas Limit (Gaz Limiti) Nedir?

Bir işlem için belirlenen maksimum gas miktarıdır. Gas limit, bir işlemi gerçekleştirebilmek için ne kadar hesaplama gücünün gerekli olduğunu belirler. Yüksek gas limitleri, daha karmaşık işlemler için gereklidir.

Gas Fee Nedir?

Blok zinciri ağlarında işlemlerin gerçekleştirilmesi için ödenen ücrettir. Bu ücret, işlemi onaylayan madencilere veya doğrulayıcılara ödendiği için ağın işlem gücünü finanse eder. Gas fee, ağın yoğunluğuna ve işlemin karmaşıklığına göre değişebilir.

Genesis Block (Genel Blok) Nedir?

Bir blok zinciri ağının ilk bloğudur. Tüm blok zinciri ağları bir genesis blok ile başlar ve bu blok genellikle ağın başlangıcını simgeler.

Gizlilik Coin’leri (Privacy Coins) Nedir?

Kullanıcıların kimliklerini gizlemeyi ve işlem geçmişlerini anonim tutmayı amaçlayan kripto paralardır. Monero ve Zcash gibi kripto paralar, gizlilik odaklı coin’lere örnek olarak gösterilebilir.

Girişim Sermayesi (Venture Capital) Nedir?

Yeni ve yenilikçi teknolojilere yatırım yaparak büyümeyi hedefleyen yatırım sermayesidir. Kripto projeleri ve blok zinciri girişimleri, gelişim aşamasındaki projelere sermaye sağlayan girişim sermayesi yatırımcılarından faydalanabilir.

Gizli Anahtar (Private Key) Nedir?

Bir kripto cüzdanındaki dijital varlıkları kontrol etmek için kullanılan, yalnızca cüzdan sahibine ait özel bir anahtardır. Gizli anahtar kaybolduğunda, cüzdanın içindeki varlıklara erişim kaybedilebilir.

H

Halving (Yarılanma) Nedir?

Kripto para madenciliğinde, belirli bir kripto para için ödüllerin yarıya düşmesi olayıdır. Örneğin, Bitcoin’de blok başına ödül, her 210,000 blokta bir yarıya iner. Bu, arzı sınırlamak ve enflasyonu kontrol altına almak için yapılan bir mekanizmadır.

Hash Nedir?

Bir veri kümesinin sabit uzunlukta bir diziye dönüştürülmesi işlemidir. Blok zinciri ağlarında her bloğun kendine özgü bir hash değeri vardır ve bu, verilerin güvenliğini sağlar. Herhangi bir değişiklik, hash değerini değiştireceğinden veri bütünlüğünü garanti eder.

Hashrate (Hash Oranı) Nedir?

Bir madencinin veya bir blok zinciri ağının saniyede gerçekleştirdiği hash sayısını ifade eder. Yüksek hashrate, ağın güvenliğini artırırken, aynı zamanda madencilikteki verimliliği gösterir.

Hard Fork (Sert Çatal) Nedir?

Bir blok zinciri ağında, yeni bir sürümün eski sürümle uyumsuz olarak başlatılmasıdır. Hard fork, ağın kurallarında önemli değişiklikler yapılmasına yol açar ve ağda iki farklı versiyonun oluşmasına neden olabilir.

Hedge (Hedging) Nedir?

Yatırımcıların, olası kayıplara karşı koruma sağlamak amacıyla yaptıkları işlemleridir. Kripto paralarda, volatiliteyi azaltmak için hedge stratejileri kullanılır. Örneğin, bir varlık üzerinde short pozisyon almak, potansiyel kayıplara karşı koruma sağlayabilir.

Hiyerarşik Deterministik Cüzdan (HD Wallet) Nedir?

Bir kripto cüzdan türüdür ve her işlem için yeni bir adres oluşturulmasına olanak tanır. HD cüzdanlar, ana anahtara dayalı olarak yeni anahtar çiftleri türetir ve bu sayede daha fazla güvenlik sağlar.

Hızlı Madencilik (Fast Mining) Nedir?

Bir madencinin, daha hızlı işlem yapabilmesi için kullandığı yüksek işlem gücüne sahip donanımla gerçekleştirdiği madencilik işlemidir. Hızlı madencilik, özellikle Proof of Work (PoW) sistemine dayalı ağlarda yaygındır.

I-İ

ICO (Initial Coin Offering) Nedir?

Yeni bir kripto para projesi için başlatılan, yatırımcıların projeye yatırım yaparak token satın alabileceği bir halka arz türüdür. ICO'lar genellikle projeyi finanse etmek ve genişletmek amacıyla yapılır.

IDO (Initial DEX Offering) Nedir?

Bir kripto projesinin tokenlarının, merkeziyetsiz borsalarda (DEX) ilk defa halka arzıdır. ICO'ların aksine, IDO'lar merkeziyetsiz platformlar üzerinde gerçekleştirilir.

IY (Investment Yield) Nedir?

Yatırım getirisi olarak da bilinen IY, bir yatırımcının belirli bir süre zarfında elde ettiği kârı ifade eder. Kripto paralar için yatırım getirisi, genellikle varlığın değerindeki artışla ölçülür.

İşlem Ücreti (Transaction Fee) Nedir?

Bir blok zinciri ağı üzerinde yapılan işlemler için ödenen ücrettir. Bu ücret, işlem onayı için madencilere veya doğrulayıcılara ödenir ve genellikle işlemin hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar.

İşlem Hacmi (Trading Volume) Nedir?

Belirli bir süre içinde alınıp satılan kripto paraların toplam miktarını ifade eder. Yüksek işlem hacmi, genellikle piyasanın aktif olduğunu ve yatırımcıların yoğun işlem yaptığını gösterir.

K ↓

Kendi Kendine Yetebilen Kimlik (Self-Sovereign Identity - SSI) Nedir?

Bireylerin dijital kimliklerini merkezi bir otoriteye bağlı olmadan yönetmelerini sağlayan blok zinciri tabanlı bir kimlik yönetim sistemidir.

Konsensüs (Consensus) Nedir?

Blok zinciri ağındaki katılımcıların (düğümler) işlemlerin geçerliliği konusunda uzlaşmasını sağlayan mekanizmadır. Proof of Work (PoW) ve Proof of Stake (PoS) gibi farklı konsensüs algoritmaları mevcuttur.

Konsensüs Algoritması (Consensus Algorithm) Nedir?

Blok zinciri ağında işlemlerin doğrulanması ve yeni blokların eklenmesi için kullanılan kurallar bütünüdür. Örneğin, Bitcoin PoW (İş Kanıtı), Ethereum ise PoS (Hisse Kanıtı) konsensüs algoritmasını kullanır.

Kriptografi (Cryptography) Nedir?

Bilgiyi şifreleyerek güvence altına alma yöntemidir. Kripto paralar, özel ve açık anahtar kriptografisini kullanarak güvenli işlemler sunar.

Kripto Borsası (Crypto Exchange) Nedir?

Kullanıcıların kripto paraları alıp satabildiği dijital platformlardır. Merkezi (CEX) ve merkeziyetsiz (DEX) olmak üzere iki ana türü bulunur.

Kripto Cüzdanı (Crypto Wallet) Nedir?

Kullanıcıların kripto para varlıklarını sakladığı, gönderdiği ve aldığı dijital araçlardır. Donanım cüzdanları (Ledger, Trezor) ve yazılım cüzdanları (MetaMask, Trust Wallet) gibi türleri bulunur.

Kripto Para (Cryptocurrency) Nedir?

Merkeziyetsiz dijital varlıklardır. Blok zinciri teknolojisini kullanarak güvenli, hızlı ve şeffaf işlemler yapılmasını sağlar. Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) gibi birçok türü vardır.

Kripto Para Madenciliği (Crypto Mining) Nedir?

İşlemleri doğrulamak ve blokları ekleyerek blok zinciri ağını güvence altına almak için yapılan hesaplama sürecidir. Madenciler, bu süreç karşılığında kripto para ile ödüllendirilirler.

KYC (Know Your Customer) Nedir?

Borsalar ve finansal kurumların, kullanıcılarının kimlik doğrulamasını yapmak için uyguladığı düzenleyici prosedürdür. Kara para aklamayı önlemek amacıyla kullanılır.

L

Layer 0 (Katman 0) Nedir?

Blok zinciri ekosisteminin temel altyapı katmanıdır. Layer 0, farklı blok zinciri ağlarının birbirleriyle iletişim kurmasını sağlar ve ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmeye yardımcı olur. Polkadot ve Cosmos gibi projeler, Layer 0 kategorisine girer.

Layer 1 (Katman 1) Nedir?

Blok zincirinin ana ağı ve temel katmanıdır. Bitcoin, Ethereum ve Solana gibi blok zincirleri Layer 1 olarak kabul edilir. Layer 1’ler, kendi yerel tokenlerine sahiptir ve işlem güvenliğini doğrudan kendileri sağlarlar.

Layer 2 (Katman 2) Nedir?

Ana blok zincirinin (Layer 1) üzerine inşa edilen ölçeklendirme çözümleridir. İşlem hızını artırırken maliyetleri düşürmeyi amaçlar. Örneğin, Bitcoin için Lightning Network ve Ethereum için Arbitrum ve Optimism Layer 2 çözümleridir.

Likidite (Liquidity) Nedir?

Bir varlığın hızlı ve kolay bir şekilde nakde veya başka bir varlığa çevrilebilme yeteneğidir. Yüksek likidite, alım satım işlemlerinin düşük fiyat farklarıyla yapılmasını sağlar.

Likidite Havuzu (Liquidity Pool) Nedir?

Kullanıcıların kripto varlıklarını belirli bir oranda bir araya getirerek merkeziyetsiz borsalarda (DEX) alım-satım işlemlerini mümkün kılan havuzlardır. Uniswap ve PancakeSwap gibi platformlarda kullanılır.

Likidite Sağlayıcısı (Liquidity Provider - LP) Nedir?

Likidite havuzlarına varlık ekleyerek işlem çiftlerine destek veren kişilerdir. Karşılığında işlem ücretlerinden pay alırlar.

Limit Emri (Limit Order) Nedir?

Kullanıcının belirlediği bir fiyat seviyesinde alım veya satım yapmak için verilen emir türüdür. Emir, yalnızca fiyat istenen seviyeye ulaştığında gerçekleşir.

Locked Value (Kilitleme Değeri) Nedir?

Bir DeFi platformunda belirli bir süre boyunca kilitlenen toplam varlık miktarını ifade eder. Total Value Locked (TVL) metriği olarak da bilinir.

Long (Uzun) Pozisyon Nedir?

Bir yatırımcının fiyatların yükseleceğini düşünerek bir varlığı satın almasıdır. Long pozisyon alan yatırımcı, varlığın değer kazanması durumunda kâr elde eder.

Looping (Döngüsel Borçlanma) Nedir?

Bir DeFi platformunda borç alarak tekrar aynı varlığa yatırım yapma stratejisidir. Kullanıcı, elindeki teminatı kullanarak borç alır ve bunu tekrar teminat olarak kullanarak kaldıraç etkisi yaratır.

LP Token (Likidite Sağlayıcı Token) Nedir?

Bir kullanıcı likidite havuzuna varlık eklediğinde karşılığında aldığı token’dır. LP token’ler, havuza yatırılan varlıkların payını temsil eder ve işlem ücretlerinden kazanım sağlar.

M

Mainnet (Ana Ağ) Nedir?

Bir blok zinciri projesinin tam anlamıyla çalışır durumda olan ve gerçek işlemleri işleyen ana ağıdır. Testnet aşamasından sonra devreye girer. Bitcoin, Ethereum gibi büyük blok zincirlerinin kendi mainnet’leri vardır.

Margin Trading (Marjin Ticareti) Nedir?

Kullanıcıların kaldıraç kullanarak borç aldığı sermaye ile daha büyük işlem yapmasını sağlayan ticaret türüdür. Yüksek kâr fırsatı sunduğu gibi yüksek risk de içerir.

Market Cap (Piyasa Değeri) Nedir?

Bir kripto paranın toplam piyasa değerini ifade eder. Piyasa değeri, "mevcut fiyat x dolaşımdaki arz" formülüyle hesaplanır. Büyük piyasa değerine sahip projeler genellikle daha az oynaklığa sahiptir.

Masternode (Ana Düğüm) Nedir?

Belirli kripto para ağlarında, özel görevleri yerine getiren ve ödüller kazanan güçlü düğümlerdir. Genellikle büyük miktarda token stake etmeyi gerektirir. Dash ağı, masternode kullanan projelerden biridir.

Maximum Supply (Maksimum Arz) Nedir?

Bir kripto paranın piyasaya sürülebilecek maksimum miktarını ifade eder. Örneğin, Bitcoin’in maksimum arzı 21 milyon BTC’dir.

MEV (Miner Extractable Value) Nedir?

Madencilerin veya doğrulayıcıların blok üretirken ek kâr elde etmek için işlemleri yeniden sıralayarak avantaj sağlamasıdır. Ethereum ağı üzerinde sıkça tartışılan bir konudur.

Merkle Tree (Merkle Ağacı) Nedir?

Blok zinciri üzerindeki verileri organize etmek ve doğrulamak için kullanılan bir kriptografik veri yapısıdır. Bloklardaki işlemlerin bütünlüğünü sağlamak için kullanılır.

MetaMask Nedir?

Ethereum ve diğer EVM uyumlu blok zincirlerle etkileşime geçmek için kullanılan popüler bir Web3 cüzdanıdır. Tarayıcı eklentisi veya mobil uygulama olarak çalışır.

Metaverse Nedir?

Dijital ve fiziksel dünyayı birleştiren sanal ortamlar bütünüdür. Blok zinciri teknolojisi, NFT’ler ve dijital mülkiyet konseptiyle birlikte metaverse projeleri giderek yaygınlaşmaktadır.

Mining (Madencilik) Nedir?

Yeni blokların doğrulanması ve ağa eklenmesi için yapılan süreçtir. Madenciler, işlem gücünü kullanarak karmaşık matematiksel problemleri çözer ve blok ödülleri kazanır.

Mining Pool (Madencilik Havuzu) Nedir?

Bireysel madencilerin işlem gücünü birleştirerek daha stabil ve düzenli ödüller almasını sağlayan sistemdir. Havuz katılımcıları, katkılarına göre ödüller alır.

Minting (Mint Etme) Nedir?

Yeni bir NFT veya token oluşturma sürecidir. NFT’ler genellikle mint aşamasında ilk kez blok zincirine yazılır ve satılabilir hale gelir.

Mnemonic Phrase (Anımsatıcı Cümle) Nedir?

Kripto cüzdanlarının özel anahtarlarını kurtarmak için kullanılan 12-24 kelimelik şifreleme sistemidir. Cüzdanın geri kazanılması için kritik bir öneme sahiptir.

Multi-Signature (Çoklu İmza) Nedir?

Bir işlemi onaylamak için birden fazla özel anahtarın (private key) gerekli olduğu güvenlik önlemidir. Merkeziyetsiz yönetişim ve kurumsal cüzdanlar için sıkça kullanılır.

N

NFT (Non-Fungible Token) Nedir?

Benzersiz ve değiştirilemez dijital varlıklardır. Sanat eserleri, koleksiyonlar, oyun içi varlıklar ve sanal araziler gibi varlıkları temsil etmek için kullanılır. Ethereum ağı ve ERC-721, NFT’ler için en yaygın kullanılan standartlardır.

Node (Düğüm) Nedir?

Bir blok zinciri ağına bağlı ve ağın işlemlerini doğrulayan, ileten ve saklayan bilgisayarlardır. Tam düğümler (Full Nodes) tüm blok zinciri verisini saklarken, hafif düğümler (Light Nodes) sadece gerekli verileri işler.

Nonce (Tek Kullanımlık Sayı) Nedir?

Kripto para madenciliğinde, doğru hash değerini bulmak için kullanılan değişken bir numaradır. İşlemlerin tekrarını önlemek ve güvenliği sağlamak amacıyla kullanılır.

NFT Marketplace (NFT Pazaryeri) Nedir?

NFT’lerin alınıp satılabildiği çevrimiçi platformlardır. OpenSea, Blur ve Rarible gibi pazar yerleri popüler örneklerdir.

Network (Ağ) Nedir?

Bir blok zinciri sistemini oluşturan düğümlerin tümüdür. Bitcoin ve Ethereum gibi blok zinciri ağları, merkeziyetsiz düğümler tarafından yönetilir.

Native Token (Yerel Token) Nedir?

Belirli bir blok zinciri ağına ait olan ve o ekosistem içinde kullanılan token’dir. Örneğin, Ethereum’un yerel token’ı ETH'dir.

Not Your Keys, Not Your Coins (Anahtarların Senin Değilse, Coin’ler de Senin Değil) Nedir?

Özel anahtarlarını elinde tutmayan kullanıcıların, aslında varlıklarının tam kontrolüne sahip olmadığına dair bir kripto mottosudur. Merkezi borsalarda tutulan varlıklar, borsanın kontrolü altındadır.

O-Ö

Off-Chain (Zincir Dışı) Nedir?

Blok zinciri ağı dışında gerçekleşen işlemleri ifade eder. Daha hızlı ve düşük maliyetli işlemler sağlamak için kullanılır. Örneğin, Lightning Network gibi çözümler off-chain işlem yöntemleridir.

On-Chain (Zincir Üstü) Nedir?

Doğrudan blok zinciri üzerinde gerçekleşen işlemlerdir. On-chain işlemler şeffaftır, merkeziyetsizdir ve ağın konsensüs mekanizması tarafından doğrulanır.

Orphan Block (Yetim Blok) Nedir?

Madencilik sırasında üretilen ancak ana zincire eklenmeyen bloklardır. Farklı madenciler aynı anda bir blok kazdığında ve yalnızca biri ana zincire eklendiğinde diğer blok yetim blok olarak kalır.

Oracle (Orakl) Nedir?

Blok zinciri dışındaki verileri akıllı sözleşmelere aktaran sistemlerdir. Merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamalarında fiyat verilerini sağlamak için kullanılır. Chainlink (LINK) en popüler oracle projelerinden biridir.

Order Book (Emir Defteri) Nedir?

Bir borsada alım ve satım emirlerinin listelendiği defterdir. Emir defteri, piyasa derinliğini ve likiditeyi gösterir.

Ölçeklenebilirlik (Scalability) Nedir?

Bir blok zinciri ağının artan işlem hacmini kaldırabilme kapasitesidir. Ölçeklenebilirlik problemleri, Layer 2 çözümleri ve sharding gibi tekniklerle aşılmaya çalışılır.

Özel Anahtar (Private Key) Nedir?

Kullanıcının kripto varlıklarına erişmesini sağlayan, gizli ve benzersiz bir anahtardır. Özel anahtarınızı kaybetmeniz durumunda, varlıklarınıza erişiminiz sonsuza kadar kaybolabilir.

P

P2P (Peer-to-Peer) Nedir?

Merkezi bir otorite olmadan, bireyler arasında doğrudan işlem yapılmasını sağlayan sistemdir. Bitcoin ve diğer kripto paralar, P2P ağlar üzerinde çalışır.

Piyasa Emri (Market Order),

Bir yatırımcının belirli bir varlığı mevcut piyasa fiyatından hemen alıp satma talimatıdır. Bu emir türü, işlemi hızlı bir şekilde gerçekleştirmek için kullanılır, ancak fiyatın tam olarak ne olacağı garanti edilmez çünkü piyasa fiyatı anlık olarak değişebilir.

PoW (Proof of Work) Nedir?

Madencilerin karmaşık matematiksel problemleri çözerek yeni bloklar oluşturmasını sağlayan bir konsensüs mekanizmasıdır. Bitcoin ve birçok eski nesil blok zinciri ağı PoW kullanır.

PoS (Proof of Stake) Nedir?

Blok doğrulama işlemini madencilik yerine token sahiplerinin yapmasını sağlayan bir konsensüs mekanizmasıdır. Ethereum 2.0, Solana ve Cardano gibi ağlar PoS kullanır.

Public Key (Genel Anahtar) Nedir?

Kripto cüzdanlarının adreslerini oluşturan, herkesle paylaşılabilen açık anahtardır. Özel anahtar ile birlikte çalışarak işlemlerin doğrulanmasını sağlar.

Private Sale (Özel Satış) Nedir?

Belirli yatırımcı gruplarına, halka açık satıştan önce yapılan token satışıdır. Genellikle büyük yatırımcılara ve erken aşama destekçilere özel indirimler sunulur.

Public Sale (Halka Açık Satış) Nedir?

Herkese açık olarak gerçekleştirilen token satışıdır. ICO (Initial Coin Offering) ve IDO (Initial DEX Offering) gibi yöntemlerle yapılabilir.

Pump and Dump Nedir?

Bir varlığın fiyatını yapay olarak şişirerek (pump), daha sonra ani satışlarla (dump) fiyatını düşürme stratejisidir. Genellikle manipülatif gruplar tarafından gerçekleştirilir.

Protokol Nedir?

Blok zinciri ağlarında, düğümlerin (nodes) nasıl iletişim kuracağını ve işlemleri nasıl doğrulayacağını belirleyen kurallar bütünüdür. Bitcoin ve Ethereum gibi blok zincirleri kendi protokollerine sahiptir.

Paper Wallet (Kağıt Cüzdan) Nedir?

Kripto para cüzdanının özel ve genel anahtarlarını içeren fiziksel bir kağıttır. Soğuk depolama yöntemi olarak kullanılır ve çevrimdışı güvenlik sağlar.

Pegged Token Nedir?

Değeri, belirli bir varlığa (USD, altın, BTC vb.) sabitlenmiş token’dır. Stablecoin’ler en yaygın pegged token örnekleridir.

Play-to-Earn (Oyna-Kazan) Nedir?

Oyuncuların blok zinciri tabanlı oyunlar oynayarak kripto para veya NFT kazandığı oyun modelidir. Axie Infinity ve The Sandbox gibi oyunlar popüler Play-to-Earn örnekleridir.

R

REKT Nedir?

Kripto dünyasında büyük zarar eden yatırımcıları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Genellikle yanlış yatırım kararları, piyasa çöküşleri veya hack olayları sonrası kullanılır.

ROI (Return on Investment) Nedir?

Bir yatırımın getirisini ölçen finansal bir metriktir. ROI, yatırımın kârlılığını belirlemek için kullanılır ve şu formülle hesaplanır: ROI = (Kazanç - Maliyet) / Maliyet × 100

RPC (Remote Procedure Call) Nedir?

Blok zinciri ağlarıyla iletişim kurmayı sağlayan bir protokoldür. DApp’ler ve cüzdanlar, RPC bağlantıları aracılığıyla blok zinciri verilerine erişebilir.

Rug Pull Nedir?

Bir kripto projesinin geliştiricilerinin, projeyi terk ederek yatırımcıların fonlarıyla kaçmasıdır. Genellikle DeFi projelerinde görülür ve yatırımcıları büyük zarara uğratabilir.

Rollup Nedir?

Ethereum gibi blok zinciri ağlarının ölçeklenebilirliğini artırmak için kullanılan bir Layer 2 çözümüdür. İşlemleri zincir dışında gerçekleştirerek gas ücretlerini düşürür ve işlem hızını artırır.

Rezerv Nedir?

Bir proje veya merkeziyetsiz finans (DeFi) platformunun, sistemin güvenliğini sağlamak için tuttuğu varlıklardır. Örneğin, stablecoin’lerin 1:1 rezerv varlığı olması gerekir.

Rebase Token Nedir?

Arzı değişken olan token türüdür. Fiyat istikrarını korumak için token arzı otomatik olarak artırılır veya azaltılır. Örneğin, Ampleforth (AMPL) bir rebase token’dır.

Relay Chain Nedir?

Polkadot ekosisteminde parachain’lerin birbirleriyle ve dış dünyayla iletişim kurmasını sağlayan ana blok zinciridir.

S-Ş

Satoshi (SAT) Nedir?

Bitcoin’in en küçük birimidir. 1 Bitcoin = 100.000.000 Satoshi’dir. İsmini Bitcoin’in yaratıcısı Satoshi Nakamoto’dan alır.

Satoshi Nakamoto Kimdir?

Bitcoin’in anonim yaratıcısı veya yaratıcılardır. Kimliği bilinmemektedir ve hala gizemini korumaktadır.

Scam (Dolandırıcılık) Nedir?

Kripto para dünyasında yatırımcıları kandırarak fonlarını çalmayı amaçlayan sahte projeler veya dolandırıcılık yöntemleridir.

Seed Phrase (Kurtarma Kelimeleri) Nedir?

Kripto cüzdanlarının yedeğini almak için kullanılan 12-24 kelimelik özel bir anahtardır. Bu kelimeler kaybedilirse cüzdana erişim imkansız hale gelir.

Security Token Nedir?

Gerçek dünya varlıklarını temsil eden ve menkul kıymet statüsüne sahip token’lar. Hisse senedi, gayrimenkul veya tahvil gibi varlıklarla desteklenebilirler.

Self-Custody (Kendi Saklama) Nedir?

Kullanıcının özel anahtarlarını tamamen kendisinin kontrol ettiği, üçüncü taraflara bağımlı olmayan cüzdan yönetimidir.

Sharding Nedir?

Blok zinciri ağının ölçeklenebilirliğini artırmak için verileri parçalara bölerek işleyen bir tekniktir. Ethereum 2.0, sharding’i kullanmayı planlamaktadır.

Short (Kısa) Pozisyon Nedir?

Bir yatırımcının, bir varlığın fiyatının düşeceğini düşündüğü zaman açtığı pozisyondur. Yatırımcı, bu pozisyonu açmak için varlık ödünç alır ve daha düşük bir fiyattan geri satın almayı umar. Fiyat düştüğünde, varlıkları geri alarak kar elde eder, ancak fiyat yükseldiğinde zarar eder.

Smart Contract (Akıllı Sözleşme) Nedir?

Blok zinciri üzerinde çalışan, belirli kurallara göre otomatik olarak yürütülen programlardır. Ethereum, akıllı sözleşmelerin en yaygın kullanıldığı ağdır.

Soft Fork Nedir?

Blok zincirinde geriye dönük uyumlu bir güncellemedir. Eski kuralları kısmen değiştirdiği için eski düğümler (nodes) çalışmaya devam edebilir.

Stablecoin Nedir?

Değeri sabit bir varlığa (USD, EUR, altın vb.) endekslenmiş kripto paralardır. USDT, USDC ve DAI en yaygın stablecoin örnekleridir.

Staking (Stake Etme) Nedir?

PoS (Proof of Stake) mekanizmasını kullanan blok zinciri ağlarında, belirli miktarda token kilitleyerek ödül kazanma işlemidir.

Swap Nedir?

Bir kripto paranın, merkeziyetsiz borsalarda (DEX) başka bir kripto para ile değiştirilmesi işlemidir. Uniswap, PancakeSwap gibi platformlar swap işlemlerini destekler.

SHA-256 Nedir?

Bitcoin’in kullandığı, güvenli veri şifreleme algoritmasıdır. Hash fonksiyonu olarak çalışarak işlemleri güvenli hale getirir.

Slippage (Kayma) Nedir?

Bir işlem yapılırken, beklenen fiyat ile gerçekleşen fiyat arasındaki farktır. Genellikle düşük likiditeli piyasalarda veya büyük hacimli işlemlerde ortaya çıkar.

Smart Contract Audit (Akıllı Sözleşme Denetimi) Nedir?

Akıllı sözleşmelerin güvenlik açıkları ve hatalara karşı incelendiği süreçtir. CertiK, Quantstamp gibi firmalar bu denetimleri gerçekleştirir.

Snapshot Nedir?

Blok zincirinde belirli bir tarihteki hesap bakiyelerini ve durumlarını kaydetmek için alınan veritabanı görüntüsüdür. Airdrop ve yönetişim oylamalarında kullanılır.

Spot İşlem Nedir?

Spot işlem, bir varlığın anlık piyasa fiyatından alınıp satıldığı işlemdir. Bu işlemde, alış ve satış işlemi hemen gerçekleştirilir ve varlık anında transfer edilir. Genellikle, spot işlemler kısa vadeli ticaret için kullanılır.

Solidity Nedir?

Ethereum ve diğer EVM (Ethereum Virtual Machine) uyumlu blok zincirlerinde akıllı sözleşmeler yazmak için kullanılan programlama dilidir.

Spam Attack (Spam Saldırısı) Nedir?

Bir blok zinciri ağına yüksek hacimli gereksiz işlem göndererek ağı yavaşlatma veya tıkama amacı güden saldırı türüdür.

Slashing Nedir?

PoS sistemlerinde, kötü niyetli veya hatalı davranan doğrulayıcıların stake ettikleri token’ların belirli bir kısmının kesilmesi işlemidir.

T

Testnet Nedir?

Geliştiricilerin, ana ağa (mainnet) geçmeden önce blok zinciri projelerini test etmek için kullandıkları ağdır. Testnet token’leri gerçek bir değere sahip değildir.

Token Nedir?

Bir blok zinciri üzerinde oluşturulan dijital varlıklardır. Token’ler kullanım alanlarına göre utility token, security token ve governance token olarak kategorize edilir.

Tokenomics (Tokenomi - Token Ekonomisi) Nedir?

Bir kripto paranın veya token’ın arz, dağıtım, kullanım ve yakım (burn) mekanizmalarını içeren ekonomik modelidir.

TPS (Transactions Per Second) Nedir?

Bir blok zinciri ağının saniyede işleyebildiği işlem sayısını ifade eder. Örneğin, Bitcoin yaklaşık 7 TPS, Ethereum 30 TPS, Solana ise 65.000 TPS’ye ulaşabilir.

Turing Complete Nedir?

Bir blok zinciri veya programlama dilinin, teorik olarak herhangi bir hesaplama işlemini gerçekleştirme yeteneğine sahip olması durumudur. Ethereum’un akıllı sözleşme dili Solidity, Turing tamdır.

TVL (Total Value Locked) Nedir?

Bir DeFi protokolünde kilitli olan toplam varlık değerini ifade eder. TVL, platformun likiditesini ve güvenilirliğini gösteren önemli bir metriktir.

Transaction Fee (İşlem Ücreti) Nedir?

Blok zinciri ağlarında bir işlemi gerçekleştirmek için ödenen ücrettir. Bitcoin’de madencilere, Ethereum’da ise doğrulayıcılara gider.

Trustless Nedir?

Blok zincirinde, üçüncü taraflara veya aracı kurumlara güven duymadan işlemlerin gerçekleştirilebilmesi anlamına gelir.

Token Burn (Token Yakma) Nedir?

Dolaşımdaki token miktarını azaltmak için belirli miktarda token’ın kalıcı olarak yok edilmesidir. Arzı düşürerek fiyat üzerinde olumlu bir etki yaratabilir.

Two-Factor Authentication (2FA) Nedir?

Kripto borsa ve cüzdan hesaplarını daha güvenli hale getirmek için kullanılan iki aşamalı kimlik doğrulama yöntemidir.

Time-Lock (Zaman Kilidi) Nedir?

Belirli bir süre boyunca erişilemeyen veya harcanamayan fonları içeren akıllı sözleşme mekanizmasıdır.

Trilemma Nedir?

Blok zincirlerinin aynı anda güvenlik, ölçeklenebilirlik ve merkeziyetsizlikten sadece ikisini optimize edebileceğini ifade eden kavramdır.

Technical Analysis (Teknik Analiz) Nedir?

Kripto para fiyat hareketlerini analiz etmek için grafikler ve göstergeler kullanarak gelecekteki fiyat tahminlerini yapma yöntemidir.

U-Ü

Utility Token Nedir?

Bir blok zinciri platformunda belirli hizmetlere erişim sağlamak için kullanılan token'lardır. Genellikle ağ içindeki belirli işlevleri yerine getirmek için kullanılırlar. Örneğin, Ethereum ağındaki gas ücretlerini ödemek için ETH kullanılır.

Uniswap Nedir?

Ethereum tabanlı merkeziyetsiz borsadır (DEX). Kullanıcılar, Uniswap üzerinde token’lerini takas edebilir ve likidite sağlayabilirler.

Universal Basic Income (UBI) Nedir?

Herkese düzenli olarak belirli bir miktar gelir sağlanmasını amaçlayan ekonomik bir modeldir. Bazı kripto projeleri, kullanıcılarına UBI sağlamak için token’ler dağıtmayı hedefler.

Undercollateralized Loan Nedir?

Teminat gösterilen değerin, alınan borçtan daha düşük olduğu kredi türüdür. DeFi platformlarında, teminatsız kredi verilirken riskleri azaltmak amacıyla kullanılır.

Uptrend Nedir?

Piyasa fiyatlarının sürekli olarak yükseldiği, artan bir trenddir. Yatırımcılar bu dönemde daha fazla alım yapmayı tercih ederler.

Underlying Asset Nedir?

Bir türev ürünün (futures, options vb.) dayandığı asıl varlıktır. Örneğin, Bitcoin futures sözleşmeleri Bitcoin'i baz alır.

V-W

Validator Nedir?

Blok zinciri ağlarında, işlemleri doğrulayan ve blokları ekleyen kişilerdir. Proof of Stake (PoS) ve diğer konsensüs mekanizmalarında önemli rol oynarlar.

Vesting (Vesting Period) Nedir?

Bir token veya ödülün, belirli bir süre boyunca kullanıcıya verilmeye başlanmasıdır. Genellikle ekip üyeleri veya yatırımcılar için yapılan bir uygulamadır.

Virtual Machine (VM - Sanal Makine) Nedir?

Kripto paralarda, bir blok zinciri ağında işlem gerçekleştiren sanal bilgisayar ortamıdır. Ethereum’un EVM (Ethereum Virtual Machine) gibi sanal makineleri, akıllı sözleşmeleri çalıştırır.

Volatility (Volatilite) Nedir?

Bir varlığın fiyatının zaman içinde ne kadar dalgalandığını ifade eden terimdir. Kripto para piyasaları, genellikle yüksek volatiliteye sahiptir.

Whale (Balina) Nedir?

Piyasada büyük miktarda kripto para tutan ve bu nedenle fiyatlar üzerinde önemli etki yaratabilen yatırımcılardır. Genellikle “balina” olarak adlandırılırlar.

Web3 Nedir?

İnternetin merkeziyetsiz, blok zinciri tabanlı bir evrimidir. Web3, kullanıcıların verilerini kontrol etmelerini sağlayan, merkeziyetsiz uygulamaların (dApps) kullanıldığı bir ekosistem yaratmayı hedefler.

Wallet (Cüzdan) Nedir?

Kripto para birimlerini saklamak, gönderip almak için kullanılan dijital cüzdandır. Cüzdanlar, özel anahtarları (private key) koruyarak güvenli bir işlem yapılmasını sağlar.

Wrapped Token Nedir?

Bir token’ın başka bir blok zinciri üzerinde işlem görmesi için yapılan dönüştürme işlemidir. Örneğin, Wrapped Bitcoin (WBTC), Bitcoin’i Ethereum blok zincirinde işlem görebilir hale getirir.

Whitepaper Nedir?

Bir kripto projesinin teknik özelliklerini, amaçlarını ve yol haritasını detaylı bir şekilde açıkladığı belgeleridir. Yeni projelerin tanıtımı için sıklıkla kullanılır.

Y

Yield Nedir?

Bir kripto yatırımından elde edilen getiri oranıdır. Genellikle staking veya likidite sağlama gibi faaliyetler üzerinden elde edilen kazançlar için kullanılır.

Yield Farming Nedir?

DeFi (merkeziyetsiz finans) ekosisteminde, kullanıcılara likidite sağlayarak yüksek getiri elde etmeyi amaçlayan bir yatırım stratejisidir. Kullanıcılar, likidite sağladıkları protokoller üzerinden token ödülleri kazanır.

Z

Zero-Knowledge Proof (ZKP) Nedir?

Bir tarafın, başka bir tarafa, belirli bir bilgiye sahip olduğunu ispatlayabilmesi için kullanılan kriptografik yöntemdir. Bu, bilgiyi ifşa etmeden doğrulama yapılmasını sağlar. Blok zinciri ağlarında gizliliği artırmak için kullanılır.