XRP; bankaların, ödeme sağlayıcıların, dijital varlık borsalarının ve diğer kurumların sınır ötesi ödemeleri ucuz ve verimli bir şekilde gerçekleştirmesini sağlayan, blok zinciri teknolojisine dayalı küresel para transfer ağı Ripple’ın yerel kripto para birimidir.
SWIFT gibi geleneksel çözümlerle uluslararası fon transferlerini gerçekleştirmek birkaç iş günü sürmekte ve birden fazla bankacılık ortağı içeren bu çözümler için yüksek ücretler ödenmesi gerekmektedir. Ripple, küresel ödeme altyapısını basitleştirmek ve tüm XRP işlemlerini gerçekleştirmek için açık kaynaklı bir blok zinciri ağı olan XRP Ledger’ı kullanarak işletmelerin sınır ötesi ödemeleri üç ila beş saniye içinde gönderip almasına olanak tanır. Ripple, işlemleri SWIFT ya da Bitcoin gibi merkeziyetsiz ödeme ağlarından çok daha hızlı gerçekleştirmekle kalmaz, aynı zamanda çok daha ucuzdur. Ripple’ın işlem ücretleri yalnızca 0,0002 dolardır.
Şirketler ve finans kurumları Ripple’ı gerçek zamanlı sınır ötesi ödemeler göndermek, küresel kripto piyasalarından kripto likiditesi sağlamak ve kendi merkez bankası dijital para birimlerini (CBDC) oluşturmak için kullanabilirler.
İlk yıllarda ödeme, Ripple faaliyetlerinin temelini oluşturuyordu, merkeziyetsiz uygulamaların artması nedeniyle protokol, son yıllarda kademeli olarak daha sağlam bir ekosisteme dönüştü. Bugün Ripple, çok hızlı ve ucuz ödemelere olanak sağlamanın yanı sıra DeFi ve NFT uygulamalarının gelişebileceği bir ortam sunuyor.
XRP, Ripple ağındaki işlemleri kolaylaştırmak için kullanılan yerel tokendır.
Ripple nasıl çalışır?
Ripple ağının üç temel bileşeni vardır:
- RippleNet: RippleNet, kullanıcıların Ripple üzerinden ödeme göndermelerine ve almalarına yardımcı olan, küresel bankalar da dâhil olmak üzere birçok finansal kurumun yer aldığı bir ağdır. HTTPS’nin web üzerinden bilgi göndermek için ortak bir protokol sağlaması gibi, RippleNet de Ripple İşlem Protokolü (RTXP) adı verilen tek tip bir kurallar kümesi kullanarak değer aktarımına izin verir.
- Ripple: Ripple, XRP Ledger (XRPL) tarafından desteklenen çekirdek platformdur. Bu platform gerçek zamanlı brüt ödeme sistemi (RTGS), döviz takası ve havale transferleri olmak üzere üç özellik sağlar.
- Gateway’ler: Ağ geçitleri, işlem yapan iki taraf arasında güvenilir aracılar olarak hareket eden bankalardır. Bu ağ geçitleri Ripple ağını kullanır ve itibari para birimleriyle kripto para birimlerinde fon transferinden sorumludur.
XRP Ledger Nedir?
Bitcoin ya da Ethereum gibi blok zincirler merkezî değildir ve kullanıcıların değer göndermek için birbirlerine güvenmek zorunda olmadıkları, güvene dayalı olmayan mutabakat mekanizmalarına dayanırlar. Aksine Ripple, işlemlerin güvenilir doğrulayıcılar tarafından doğrulandığı XRP Ledger mutabakat protokolünü kullanan, güvene dayalı bir mutabakat mekanizmasına dayanır.
XRP Ledger, finansal kurumlar gibi istemci uygulamalarından işlemleri toplayan ve bunları işleyen sunuculardan oluşur. Ripple ağını kullanan katılımcılar, Ripple tarafından tutulan Benzersiz Düğüm Listesinden (UNL) bir mutabakat mekanizmasına katılan bir dizi sunucu seçerler. Bu sunuculara işlemleri doğrulamak için dürüst davranacakları konusunda güven duyulur. UNL’deki sunucuların yüzde 80’i bir dizi işlem üzerinde hemfikir olduğu sürece işlemler doğrulanır. Çoğunluk mutabakatı sağlanamazsa doğrulayıcılar, UNL sunucuları geçişleri geçerli sayana kadar tekliflerini birkaç tur boyunca değiştirirler.
XRP Ledger sunucuları şirketler ve finans kurumları tarafından işletilmektedir. Ripple, XRP Ledger Foundation ve Coil (Ripple tarafından finanse edilen bir platform) geçmiş performans, doğrulanmış kimlik, BT politikaları gibi ölçütlere dayalı olarak, önerilen doğrulayıcıların listelerini yayımlar.
XRP fiyatı ve token ekonomisi
Ripple, lansman sırasında 100 milyar XRP’lik sabit sınırlı bir arz basmıştır. 100 milyar XRP tokenının %20’si Ripple kurucuları Chris Larsen ve Jed McCaleb’e verilmiş, XRP’nin %77,8’i Ripple’a tahsis edilmiş ve %0,2’si kullanıcılara airdrop olarak verilmiştir.
2017 yılında Ripple, kendisine tahsis edilen arzdan 55 milyar XRP tokenı bir emanet hesabına gönderdi. Ripple’ın operasyonlarını desteklemek için şirketin ayda en fazla 1 milyar XRP serbest bırakmasına karar verildi. Kullanılmayan fonlar her ayın sonunda emanet hesabına geri gönderiliyor. Messari, emanet hesabından her ay yaklaşık 300 milyon XRP’nin dolaşıma girdiğini öne sürüyor. Ripple’a göre, Mayıs 2022 itibarıyla emanet hesabında 45 milyar XRP tokenı tutulmaktadır.
Tüm XRP tokenları, piyasaya sürüldüklerinde Ripple tarafından önceden çıkarılmıştır. Bu nedenle yeni XRP tokenları çıkarılamaz. Enflasyonu hafifletmek için Ripple, XRP için ağda toplanan tüm ücretlerin yakıldığı deflasyonist bir mekanizma uygulamıştır.
XRP tokenları, tokenlar açık piyasada satıldığında dolaşıma girer. Ripple, programatik satışlar sırasında rezervlerinden kripto borsalarının ortalama günlük hacminin %0,25’inden fazlasını satamaz. Ayrıca Ripple ile ortaklık yapan kurumların doğrudan satışları söz konusudur.
Kurucular hakkında
Ryan Fugger kredi hatları oluşturmak ve yönetmek için 2004 yılında RipplePay adında merkeziyetsiz bir platform kurdu. Bu platform daha sonra Ripple adını alacaktı. 2011 yılında Jed McCaleb, bir geliştirici ekibiyle birlikte, dijital para birimleri için, daha sonra XRP Ledger olarak adlandırılacak yeni bir mutabakat mekanizması üzerinde çalışmaya başladı. Daha sonra ekibe Chris Larsen, David Schwartz ve Arthur Britto katıldı.
Bir yıl sonra Jed McCaleb ve Chris Larsen, RipplePay’i satın almak için Ryan Fugger’a ulaştı. Ryan projeyi onlara devretmeye karar verdi. Larsen ve McCaleb, RipplePay’i entegre ettikten sonra Eylül 2012’de Opencoin girişimini (şimdi Ripple Labs) başlattı.
Ripple Labs, 2012 yılında XRP kripto para birimini piyasaya sürdü. Ripple projesinin gelişimini finanse etmek için, 2013 yılında Andreessen Horowitz liderliğindeki A Serisi fonlama turunda 7,5 milyon doların üzerinde para toplandı. O zamandan bu yana Ripple; finansal kurumların ağlarına katılmak, ödemeleri işlemek amacıyla, kara para aklama karşıtı politikalar uygulama ya da New York Eyaleti’nden BitLicense alma gibi yöntemler kullanarak güven kazanmaya odaklandı.
Ripple’da öne çıkanlar
Ripple, sunduğu sayısız iş fırsatı nedeniyle işletmeler arasında popülerdir. Kripto para birimindeki işlemleri destekleyen bir dijital ödeme platformu olan Wirex, 2018’de XRP desteğini ekledikten sonra 12 milyon XRP depozitosu aldı.
Ayrıca Ripple, 2019 yılında kripto para sektöründe görünürlük ve güvenilirlik kazandı. İsviçreli SIX borsası bir XRP ETP (borsada işlem gören ürün) piyasaya sürerek yatırımcıların XRP’yi tanımasını kolaylaştırdı. Nasdaq da kripto para endekslerine XRP’yi ekleyerek kripto para biriminin bilinirliğini ve benimsenmesini artırmaya yardımcı oldu. Ayrıca Almanya’nın en büyük ikinci borsası olan Boerse Stuttgart, XRP borsada işlem gören senetlerini piyasaya sürdü.
Ripple, 2019’un sonunda Tetragon, SBI Holdings ve Route 66 Ventures’tan 200 milyon dolar topladığını duyurdu.
Ripple ile ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC)
Ripple, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonunun (SEC) yasal zorluklarıyla karşılaştı. SEC, XRP’nin federal menkul kıymetler yasalarına tabi bir menkul kıymet olduğunu iddia ederken Ripple, XRP’nin bir para birimi olduğunu ve bu nedenle aynı düzenlemelere tabi olmadığını savundu.
ABD Bölge Yargıcı Analisa Torres’in, Ripple Labs Inc’in XRP tokenını halka açık borsalarda satarak federal menkul kıymetler yasasını ihlal etmediğine hükmetmesiyle kripto para sektöründe önemli bir yasal dönüm noktasına ulaşıldı. Karar, SEC’e karşı açılan bir davada bir kripto para şirketi için ilk zafer oldu.
Bu sonuç, dijital varlıkları ve token satışlarını çevreleyen düzenleyici ortama ışık tuttu. Bu nedenle söz konusu olayın kripto para piyasasını oldukça etkileyeceği düşünülüyor.
