2009 yılında piyasaya sürüldüğünde Bitcoin, blok zinciri teknolojisini kullanarak kayda değer bir özerklik getirmiş ve ileriye doğru önemli bir sıçrama anlamına gelmiştir. Ancak, blok zinciri teknolojisi geliştikçe, Bitcoin’in temel yapısındaki bazı kısıtlamaları ortaya çıkarmıştır. Ethereum platformlarıyla karşılaştırıldığında Bitcoin, kapsamlı işlevsellik için gerekli olan programlanabilirlik ve çok yönlülük açısından yetersiz kalmaktadır. Bitcoin ağının gizli yeteneklerini tam olarak ortaya çıkarmak için Stacks (STX), bu yenilikçi blok zincirine akıllı sözleşmeler ve merkeziyetsiz uygulamalar (DApps) getirmiştir.
Stacks nedir?
Eskiden Blockstack olarak bilinen Stacks, akıllı sözleşmeler ve DApp’ler sunarak Bitcoin blok zincirinin yeteneklerini geliştirmek için tasarlanmış açık kaynaklı bir blok zinciri platformudur. Stacks aracılığıyla Bitcoin kullanıcıları ve geliştiricileri Bitcoin’in orijinal tasarımında bulunmayan unsurlar ile akıllı sözleşmelerle etkileşime geçebilir, merkeziyetsiz finans (DeFi) protokollerine ve değiştirilemez tokenlere (NFT’ler) erişim sağlayabilir.
Stacks kendi bağımsız katman-2 blok zinciri olarak çalıştığından, akıllı sözleşmelerin devreye sokulması Bitcoin’in doğal özelliklerinden hiçbirini değiştirmez ve güvenlik ve istikrar gibi özelliklerini korumasına olanak tanır. Ayrıca, Stacks Bitcoin’in temel katmanı üzerine inşa edildiğinden, Stacks ekosistemindeki her eylem Bitcoin’in güvenliği ile desteklenmektedir.
Stacks ekibi
2013 yılında, her ikisi de Princeton Üniversitesi mezunu olan Muneeb Ali ve Ryan Shea, Stacks fikrini kavramsallaştırdı. Kurucu ortaklar kendilerini projenin geliştirilmesine adadı ve Mainnet’in Ocak 2021’de başarılı bir şekilde başlatılmasına öncülük etti. O zamandan bu yana ekip daha fazla geliştirici, danışman ve katılımcıyı kapsayacak şekilde genişleyerek projenin büyümesini ve etkisini zenginleştirdi.
Stacks nasıl çalışır?
Ethereum, ölçeklendirme çözümleri için Katman 2 protokollerini kullanırken Stacks, akıllı sözleşmeleri Bitcoin ağına entegre eden bir ölçeklendirme katmanı oluşturmak için farklı bir fikir birliği algoritması benimsiyor. Stacks, Bitcoin’in ağ güvenliğini ve istikrarını korumak için yeni bir akıllı sözleşme kodu olan Clarity’yi sunuyor. Clarity’nin tasarımı, güvenlik açıklarını ve öngörülemeyen sorunları en aza indirerek güvenli ve öngörülebilir yürütmeye öncelik verir.
Stacks ayrıca, STX madencilerinin bir sonraki blokta madenciliğe öncülük etmek ve yeni STX tokenleri kazanmak için Bitcoin varlıklarından yararlandıkları farklı bir mutabakat mekanizması olan Transfer Kanıtı’nı (PoX) tanıttı. Stacks blok zincirinde kazılan her blok, kullanıcıların kimliklerini saklar ve bu bilgileri Stacks ekosistemiyle etkileşim kurmak için kullanır. Stacks ve Bitcoin blok zincirleri arasındaki birbirine bağlılık göz önüne alındığında, yapılan tüm değişiklikler birbirine bağlanır.
STX: Stacks Network’ün fayda tokeni
STX, DeFi, NFT’ler, uygulamalar ve akıllı sözleşmelerin Bitcoin blok zincirine entegrasyonunu sağlayan Stacks Network’ün yerel yardımcı token’ıdır. Ağ güvenliği ve DApp geliştirme için STX, Stacks blok zincirinde çok önemli bir rol oynamaktadır.
Stacks tokenomikleri
Üst sınırı 1,818 milyar coin olan yaklaşık 1,38 milyar STX tokeni dolaşımda bulunmaktadır. Bitcoin’e benzer sabit bir yıllık arzın ardından, STX’in 2050 yılına kadar üst sınırına ulaşacağı öngörülmektedir.
Stacks madenciliği
PoX mutabakat mekanizmasını kullanan Stacks, Bitcoin’in kaynak ağırlıklı madenciliğinin aksine enerji tasarruflu bir yaklaşım getirmektedir. Stacks ağındaki STX madencileri, yeni bloklar eklemek için Bitcoin kullanarak ve tazminat olarak STX blok ödülleri alarak güvenliğini güçlendirir.
STX kullanım alanları
Yerel fayda tokeni olarak STX, ağın sorunsuz çalışmasını sağlamak için çok önemlidir. Bu roller DApp’lere erişmeyi, bunları oluşturmayı ve bunlarla etkileşim kurmayı, ağ yönetişimine katkıda bulunmayı, işlem ücretlerini karşılamayı ve satın alımları kolaylaştırmayı kapsar.
STX dağıtımı
Stacks’in piyasaya sürüldüğü 2017 yılında Genesis bloğunda 1,32 milyar STX aşağıdaki şekilde dağıtılmıştı:
- Yüzde 8,34’ü uzun vadeli bir hazineye gitti.
- Yüzde 13,53’ü projenin kurucularına verildi.
- Yüzde 8.23’ü öz sermaye yatırımcılarına tahsis edildi.
- Yüzde 5,65’i çalışanlara dağıtılmak üzere saklandı.
- Yüzde 29,93’ü 2018 token satışında dağıtıldı.
- Yüzde 9,09 2019 token satışında dağıtıldı.
- Yüzde 3,03’ü Reg A uygulama madenciliği programı için ayrıldı. Bu program uygulama geliştiricileri ve yorumcuları ödüllendirmektedir.
- Yüzde 22,20’si kısa vadeli hazine için ayrıldı.
Stacks’in geleceği
Stacks Network’ün geleceği, teknolojik ilerlemede önemli bir sıçramayı temsil eden Nakamoto güncellemesi ile dönüşüme hazırlanıyor. Bu yükseltme, bir dizi önemli iyileştirmeyi beraberinde getiriyor. Nakamoto’nun uygulanmasıyla birlikte Stacks, Bitcoin’in hash gücünden yararlanarak güvenliğini güçlendirecek. Bu yükseltme, diğer kayda değer yeniliklerin yanı sıra, gözle görülür hız iyileştirmelerini de beraberinde getirecek, atomik BTC takaslarını güçlendirecek ve güven minimize edilmiş bir Bitcoin peg mekanizması getirecektir.
