OKX TR ile Türkiye ülkesinde güvenilir bir platformda dYdX (DYDX) satın almanın en kolay yolunu keşfedin.

dYdX Nedir?

dYdX, kripto varlıklar üzerinde kaldıraçlı uzun veya kısa pozisyonlar almayı sağlayan ve son kullanma tarihi olmayan türev ürünler olan sürekli vadeli işlemlere odaklanan merkeziyetsiz bir borsa (DEX) ekosistemidir. Proje, Ethereum üzerinde akıllı sözleşmeler seti olarak (2017–2018 döneminde) başladı ve performansı iyileştirmek ve maliyetleri azaltmak için birden fazla teknik iterasyon geçirdi. Bugün, dYdX protokolü kendi uygulama zinciri mimarisi olan ve Cosmos SDK kullanılarak oluşturulan, Tendermint konsensüsüyle çalışan dYdX Zinciri'ne taşınmıştır. Yerel tokeni DYDX (yeni zincirde genellikle dYdX Zinciri üzerindeki DYDX olarak adlandırılır), yönetişim, staking ve ağın güvenliğini sağlama rollerini üstlenir.

dYdX'in Temel Amaçları:

• Merkezi borsalarla (CEX) karşılaştırılabilir profesyonel düzeyde, saklama gerektirmeyen bir ticaret deneyimi sunmak.
• Sürekli vadeli işlemler için hızlı emir yerleştirme ve düşük ücretlerle derin likidite sağlamak.
• Şeffaflık ve kendi kendine saklama: Kullanıcılar, fonlarının kontrolünü ellerinde tutar ve açık kaynaklı protokoller üzerinden işlem yapar.

dYdX, spot ticaret yerine sürekli vadeli işlemlere odaklanarak, profesyonel ve bireysel yatırımcıların kaldıraç ve gelişmiş emir türlerine erişebilmesini sağlarken zincir üzerinde kalmalarını mümkün kılan bir niş işgal etmektedir.

dYdX Nasıl Çalışır? Teknolojinin İşleyişi

dYdX protokolü, ölçeklenebilirlik ve kullanıcı deneyimini ele alan birkaç mimari aşamadan geçmiştir:

1) Erken Dönem Ethereum Akıllı Sözleşmeleri

• İlk formunda, dYdX tamamen Ethereum L1 üzerinde marjin ve türev işlemleri için çalışıyordu. Güvenli olmasına rağmen, Ethereum’un işlem kapasitesi, gecikme süresi ve gaz ücretleri yüksek frekanslı ticareti sınırlıyordu.

2) Layer-2 Emir Defteri (StarkEx ile zincir dışı emir eşleştirme)

• dYdX V3, Ethereum üzerindeki gaz maliyetlerini azaltmak ve hızı artırmak için StarkWare’in StarkEx çözümünü, bir ZK-rollup teknolojisini benimsedi. Emirler, dYdX Trading Inc.'in emir defteri motoru tarafından zincir dışında eşleştirildi ve mutabakatlar ve durum güncellemeleri geçerlilik kanıtları aracılığıyla zincir üzerinde sağlandı. Bu hibrit model, Ethereum düzeyinde güvenlik sunarak, düşük maliyetli ve hızlı ticaret sağladı.

3) Uygulama Zinciri Mimari (Cosmos Üzerindeki dYdX Zinciri)

• En son iterasyon olan dYdX v4, Cosmos SDK ve Tendermint (CometBFT) konsensüsü kullanılarak oluşturulan bağımsız bir blok zincirine geçiş yapmıştır. Bu tasarım şunları sağlar:
  • Tamamen merkeziyetsiz, protokol içi emir defteri ve eşleştirme motoru konsensüs katmanında çalışır.
  • Blok zamanları, ücret mantığı ve ticarete özel modüller üzerinde özelleştirme.
  • Ethereum’un kısıtlamalarından bağımsız olarak yatay ölçeklenebilirlik ve ağ parametreleri kontrolü.

dYdX Zinciri'nin Temel Bileşenleri ve Mekanikleri:

• Tendermint/CometBFT konsensüsü: Validator’lar, DYDX token staking ile ağın güvenliğini sağlayan bir proof-of-stake sistemi içinde blok üretir. Token sahipleri, validator çalıştırmak istemezlerse staking delegasyonu yapabilir.
• Protokol içi emir defteri: Birçok DEX’in otomatik piyasa yapıcıları (AMM) kullandığı yerde, dYdX merkezi limit emir defteri (CLOB) mimarisini kullanır. Emirler (limit, piyasa, durdur vb.) zincir seviyesinde yerleştirilir ve eşleştirilir, böylece belirleyici ve şeffaf bir işlem gerçekleştirilir.
• Sürekli Vadeli İşlemler Motoru: Protokol, sürekli vadeli işlemleri fonlama ödemeleri ile yönetir. Fonlama oranları, sözleşme fiyatlarını temel endekse bağlamak için piyasa eğilimine göre uzun veya kısa pozisyonlar arasında periyodik olarak hesaplanır.
• Oracle entegrasyonları: Fiyat oracle’ları (ör. Chainlink ve yönetişim tarafından onaylanan diğerleri), her piyasa için endeks fiyatını besler ve işaret fiyatı, tasfiye mantığı ve fonlama oranları için kritik öneme sahiptir.
• Risk ve tasfiye sistemi:
  • İlk ve bakım marjı gereksinimleri, kaldıraç sınırlarını uygular.
  • Bir hesabın öz sermayesi bakım marjının altına düştüğünde, sistemin korunması için pozisyonlar kısmen veya tamamen tasfiye edilir.
• Zincirler arası varlık akışı: Zincir bağımsız olmasına rağmen, kullanıcılar Cosmos içindeki IBC (Zincirler Arası İletişim) veya diğer ekosistemlerden köprüler aracılığıyla varlıkları dYdX Zinciri’ne ve dYdX Zinciri’nden aktarır. USDC genellikle teminat ve sürekli vadeli işlemler için teklif para birimi olarak kullanılır.
• Yönetişim: DYDX token sahipleri, protokol parametreleri (piyasa listelemeleri, ücret tarifeleri, risk ayarları) ve ağ düzeyindeki değişiklikler üzerinde öneri ve oy kullanabilir. Uygulama zincirinde yönetişim zincir üzerindedir ve protokol modüllerini doğrudan değiştirebilir.

Güvenlik ve Performans Hususları:

• Merkeziyetsiz doğrulayıcılar: Ağın güvenliği, validator’ların ve staking yapan delegator’ların ekonomik teşviklerine ve dağılımına bağlıdır.
• Belirleyici eşleştirme: Emir defterinin konsensüs katmanında çalıştırılması, şeffaflığı sağlar ve tek bir operatöre bağımlılığı azaltır; ancak sıkışıklığı önlemek ve adaleti sağlamak için dikkatli bir mühendislik gerektirir.
• Denetimler ve açık kaynak: dYdX’in kod tabanı ve akıllı sözleşmeleri geçmişte denetimlerden geçmiştir; topluluk ve üçüncü taraf incelemeleri kritik protokol bileşenleri için standart bir uygulamadır.

Bu metin, dYdX hakkında detaylı bir teknik ve işlevsel açıklama sunmaktadır. Daha fazla bilgiye ihtiyaç duyan kullanıcılar, yukarıda belirtilen kaynakları inceleyebilir.