Blok Ödülü Nedir?

Kripto sektörü geleneksel finans alanından çok sayıda kavramı benimsemiş olsa da, yeni kavramlar oluşturma konusunda da üzerine düşeni yapmıştır. Kripto sektöründe ortaya çıkan kavramlardan biri de blok ödülleridir. Blok ödülleri, madenciliği yapılabilen varlıklardan gelir. Bu varlıkların başında ise iş kanıtı (PoW) fikir birliği mekanizmasını kullanan kriptolar gelmektedir.

Bitcoin, madenciliği yapılabilen kriptolar için verilebilecek en iyi örneklerden biridir. Madencilik zorluğu yüksek olsa da Bitcoin, madencilik yoluyla çıkarılabilen en popüler varlıklar arasındadır. Bu rehberde, blok ödüllerini (özellikle de Bitcoin blok ödülleri) ele alacak ve tüm bu ödül sürecinin nasıl işlediğini açıklayacağız. 

Blok Ödülleri Nedir ve Ne İçin Kullanılır?

Adından da anlaşılacağı gibi blok ödülleri, kripto bloklarının madenciliğinden kazandığınız ödüllerdir. Ancak  unutulmaması gereken önemli bir nokta, her kriptonun madenciliğinin yapılamayacağıdır. Yalnızca iş kanıtı fikir birliği mekanizmasına dayanan kriptolar madencilik fırsatı sunmaktadır. 

Buna karşılık, hisse kanıtı (PoS) mekanizmalarını kullanan projeler kullanıcılarının varlıkları stake etmesini gerektirir. Kullanıcılar bunu yaparak ağın güvenliğini sağlar ve karşılığında ödüller kazanırlar. Bu tür projelerin madencilik ödüllerinin işleyişi ise daha farklıdır. 

Bitcoin Madenciliği Hakkında Temel Bilgiler

Bitcoin madenciliği çok karmaşık bir süreç olmasa da yeni başlayanlar için biraz kafa karıştırıcı olabilir. Sürecin nasıl işlediğini anlamanıza yardımcı olmak için, ilk olarak Bitcoin’in önceden belirlenmiş bir maksimum arzı olduğunu hatırlatmamız gerekir. Bu arz 21 milyon coindir ve Bitcoin’in yaratıcısı Satoshi Nakamoto tarafından belirlenmiştir. Nakamoto, madencilik yoluyla Bitcoin’in ilk blokunu çıkaran ve bu işlemden ilk ödülleri kazanan kişiydi. Bu ilk blok, Bitcoin blok zincirinin başlangıcını temsil ediyordu. 

Peki madencilik nedir ve blok madenciliği yapmak ne anlama geliyor? Madencilik kavramı ilk olarak, merkeziyetsizliği teşvik etmek amacıyla Nakamoto tarafından ortaya atılmıştır. Bankalar gibi merkezî kurumlar söz konusu olduğunda, işlemlerin gerçekleştirilmesinin sorumluluğu bu kurumlara ait olur. Bu merkezî kurumlar bilgi işlem gücü sağlayan kendi sunucularına sahiptir ve bankalar da ödemeleri işlemek için kendi algoritmalarını kullanır.

Öte yandan kripto sektörü merkeziyetsizliği teşvik eder, bu nedenle bilgi işlem gücünü sağlayan tek bir kuruluş yoktur. Örneğin bir işlem yapıldığında, belirli topluluk üyeleri işlemin tamamlanmasına yardımcı olmak için elektrik ve bilgi işlem gücü sağlar. Bu kaynaklar, bir madencilik algoritması kullanan ağa verilir.

Bu işleyiş, ödemeleri işlemekten sorumlu bir algoritma olduğu anlamına gelir. Bu algoritma, kendisine verilen kaynakları kullanarak çözdüğü karmaşık matematiksel denklemlerden oluşur. Denklem çözüldükten sonra bir blok oluşturulur ve işlemler bu bloka yerleştirilir.

Madenciler, işlemlerin işlenmesi ve blok oluşturulması sürecine sağladıkları katkı karşılığında küçük miktarda Bitcoin elde ederler. Bu miktar Bitcoin blok ödülüdür.

Bitcoin Madencilik Zorluğu ve Blok Süresi

Unutulmaması gereken önemli bir nokta, Bitcoin ağında madencilik zorluğu adı verilen bir kavramın bulunmasıdır. Bu, çözülmesi gereken denklemin zorluğunu belirleyen bir metriktir. 

Satoshi Nakamoto, madencilik sürecine katılımı teşvik etmek istiyordu. Bu nedenle, her blokun oluşturulmasının 10 dakika sürmesi gerektiğine karar verdi. Nakamoto, blok süresinin 10 dakika olmasını sağlamak için madencilik zorluğu yöntemini uygulamaya koydu. Bu algoritma, ne kadar bilgi işlem gücünün kullanıldığına bağlı olarak denklemin zorluğunu belirler.

Bu yöntemde, ağa daha fazla bilgi işlem gücü katıldıkça denklem giderek daha zor hâle geliyordu. Bilgi işlem gücü miktarı düşerse madencilik zorluğu da düşüyordu. Bu şekilde, her blokun çözülmesi her zaman yaklaşık 10 dakika sürecekti. Ağ, bilgi işlem gücündeki bir değişikliği anında algılamayacağından, blok başına süre farklılık göstermektedir. Ancak ortalama olarak bu süre, blok başına yaklaşık 10 dakikadır.

Başlangıçta, madenciler normal CPU’lar ile Bitcoin madenciliği yapabiliyordu. Ancak zamanla daha fazla kişi katıldıkça madencilik zorluğu çok yüksek bir düzeye ulaştı. Kullanıcılar GPU’lara geçmek zorunda kalmış, ancak bunlar bile yetersiz hâle gelmişti. Birkaç yıl sonra ise Bitcoin madenciliği için özel madencilik donanımı oluşturuldu. Bu madencilik donanımı, genellikle çok pahalı olan ASIC madencilik makinelerini içermektedir. Sonuç olarak, Bitcoin madenciliği artık nadiren bireyler tarafından yapılıyor. Çoğu kullanıcı madencilik havuzlarına katılıp Bitcoin blok ödülünün bir kısmını almayı tercih etmektedir.

Bitcoin Blok Ödülü, İşlem Ücretlerinden mi Sağlanıyor?

Teknik olarak hayır. Bitcoin blok ödülleri ile işlem ücretleri birbiriyle aynı değildir. Madenciler gerçekten de işlem ücretleri almaktadır, ancak bunlar blok ödüllerine ek olarak sunulmaktadır. Blok ödülleri, madencilik yoluyla çıkarılmadan önce dolaşımda olmayan coinleri temsil eder. İşlem ücretleri ise kripto kullanıcılarının her işlem yaptıklarında ödedikleri varlıklardır. Dolayısıyla bunlar birbirinden tamamen ayrı varlıklardır. 

Ayrıca, blok ödülleri ve madencilik ücretlerinin bazen, madenciliği yapılan kripto cinsinden verilmediğini belirtmemizde fayda var. Örneğin, kullanıcıların diğer tokenleri piyasaya sürmesine izin veren bazı ağların yerel kriptosu bulunur. Bu yerel kripto, diğer tokenlerden birini gönderdiğinizde bile işlem ücretlerini ödemek için kullanılır.

Bitcoin’in ağı diğer tokenleri içermediğinden hem madencilik ödülleri hem de işlem ücretleri BTC cinsindendir. Ancak bu durum, blok ödülleriyle işlem ücretlerinin aynı olduğu anlamına gelmez.

Bitcoin Blok Ödülü Ne Kadar?

Bitcoin madenciliğinden alınan ödüller sabit değildir ve zamanla düşmeye devam edecektir. Bitcoin madenciliğinin ilk günlerinde Bitcoin blok ödülü 50 BTC’ydi. Ancak 2023 itibarıyla blok ödülü sadece 6,25 BTC’dir. Bunun nedeni, Bitcoin blok yarılanması adı verilen bir ağ sürecidir.

Bitcoin Yarılanması Nasıl ve Neden Gerçekleşir?

Bitcoin blok yarılanması, Satoshi Nakamoto’nun uzun vadede madencilik kârlılığını korumak için Bitcoin ağına eklediği bir süreçtir. Bitcoin madencileri her seferinde 50 coin ile ödüllendirilseydi, ağ tüm coinleri sadece birkaç yıl içinde dağıtmış olacaktır. Satoshi muhtemelen, Bitcoin’in benimsenmesinin onlarca yıl sürecek bir süreç olacağını tahmin ediyordu. Sonuç olarak Satoshi, Bitcoin madenciliğinin uzun ömürlülüğünü sağlamak için, zaman geçtikçe madencilik ödülünü azaltan bir mekanizma olarak Bitcoin yarılanmasını uygulamaya koydu.

Nakamoto, ödüllerin her 210.000 bloktan sonra yarıya bölünmesi gerektiğine karar vermişti. Örneğin, madencilik yoluyla ilk 210.000 blok oluşturulduğunda, ödüller blok başına 50 BTC’den 25 BTC’ye düşürüldü. Bir sonraki yarılanma gerçekleştiğinde ödüller blok başına 12,5 BTC’ye düşürüldü ve her yarılanmada düşmeye devam edecektir. 

BTC için blok süresi yaklaşık 10 dakika olduğundan, analistler yarılanmaların ne zaman gerçekleşeceğini tahmin edebiliyor. Yarılanma olayları ortalama olarak her dört yılda bir gerçekleşir. İlk yarılanma 28 Kasım 2012’de, ikincisi 9 Temmuz 2016’da, üçüncüsü ise 11 Mayıs 2020’de gerçekleşmiştir. Bir sonraki Bitcoin yarılanmasının 2024’ün başlarında gerçekleşmesi beklenirken, madencilik ve yarılanma süreçlerinin 2140 yılına kadar devam edeceği tahmin ediliyor. O tarihlerde son Bitcoin çıkarılacak ve sonunda 21 milyonluk arzın tamamı dolaşıma girecektir.

Sıkça Sorulan Sorular

Bitcoin Blok Ödüllerinin Alınması Ne Kadar Sürer?

Bir Bitcoin blokunu çözmek ortalama olarak yaklaşık on dakika sürer. Blok ödülleri blokun çözülmesinden hemen sonra alındığından, ödülü almanız da çözülme süresiyle aynı olacaktır. Bununla birlikte, bilgi işlem gücü miktarı aniden düşerse veya yükselirse, bunun için gereken süre de değişebilir.

Bitcoin Yarılanması İçin Blok Ödülü Nedir?

Her Bitcoin yarılanması sırasında blok ödülleri yarıya indirilir. Yarılanma, Bitcoin her 210.000 bloku tamamladığında gerçekleşir. Bu da yaklaşık dört yılda bir olmaktadır.

Bitcoin İçin Blok Ödülü Nedir?

Bitcoin blok ödülü, 2023 itibarıyla blok başına 6,25 BTC’dir. Ancak zaman geçtikte, gelecekteki yarılanma olaylarıyla birlikte ödül miktarı da azalmaya devam edecektir. Bitcoin’in tüm coinlerinin, madencilik işlemleri sonucunda 2140 yılı civarında çıkarılmış olacağı tahmin ediliyor.

Bitcoin Blok Ödülünü Kim Ödüyor?

Bitcoin blok ödülleri ağın kendisi tarafından ödenir. Coinin yaratıcısı Satoshi Nakamoto, Bitcoin’in toplam arzını temsil eden 21 milyon coin oluşturmuştur. Madenciler Ocak 2009’dan bu yana bu sayının küçük bir kısmını almaktadır.